GIẢI ĐÁP THẮC MẮC CHO NGƯỜI TRẺ CÔNG GIÁO
Bài 121: NGƯỜI BÍ ẨN TRONG BỮA TIỆC LY
Câu hỏi: Con là người mới vào đạo, có lần con nghe người ta nói rằng: người ngồi cạnh Đức Giêsu trong bích họa Bữa Tiệc Ly của Leonardo da Vinci là Maria Magdalena. Vợ con nói không phải; đó là thánh Gioan. Xin giải thích giúp con được không ạ?
Trả lời:
Trước hết, chúc mừng bạn đã trở nên con Chúa trong Hội thánh của Ngài. Là người mới vào đạo, dĩ nhiên có nhiều bỡ ngỡ và rất nhiều câu hỏi cần được giải đáp. Với câu hỏi của bạn, tôi chia sẻ như sau:
Có lẽ trong lịch sử hội họa, Leonardo da Vinci (1452–1519) phải là một trong những người nổi tiếng nhất ở mọi thời. Là người Ý, nên ông được hít thở bầu không khí đạo Công giáo từ thuở nhỏ. Ông là người học sâu hiểu rộng, là kỹ sư, nhà khoa học và kiến trúc sư tài năng. Tuy nhiên, người đời luôn ngưỡng mộ nhất ở ông là lãnh vực hội họa, với những bức tranh sơn dầu đã làm nên chuẩn mực cho ngành hội họa sau này. Thú vị là những bức tranh ấy thường liên quan đến Kinh Thánh: The Adoration of the Magi (1478–1482), The Virgin of the Rocks (1483–1493), The Last Supper, v.v. (Mona Lisa cũng là của ông, hiện được trưng bày tại bảo tàng quốc gia Pháp, Louvre). Ngày nay, người ta vẫn nghiên cứu những bí ẩn đằng sau những bức tranh vừa đẹp đẽ, quyến rũ, vừa chứa đựng những bí mật đáng kinh ngạc.
Trước khi vào câu hỏi của bạn, chúng ta đã biết câu chuyện về bức họa: Đấng Cứu Chuộc Trần Gian – Salvator Mundi (vẽ năm 1499–1510). Năm 2005, người ta chỉ đấu giá bức họa Salvator Mundi[1] chưa tới 10 ngàn USD, bởi họ chưa biết tác giả của nó là ai. Từ năm 2006, giới chuyên gia đã vào cuộc để phân tích tác giả đích thật của bức họa này. Năm 2012 người ta biết chính xác là của Leonardo da Vinci, kéo theo là mức đấu giá của bức họa lần lượt là: 75 triệu $ (2013), 127.5 triệu và 380 triệu $ (năm 2018). Nói như thế để thấy tầm ảnh hưởng của Vinci là vô cùng lớn lao.
Ngoài bức ảnh đấu giá trên đây, mỗi khi nhắc đến Leonardo da Vinci, người ta phải nhắc đến công trình kinh điển của ông: The Last Supper–Bức họa Bữa Tiệc Ly (1492–1498). Hiện nay bức họa được trưng bày tại nhà nguyện Santa Maria delle Grazie, Milan, nước Italy. Bức họa diễn tả Bữa Ăn Cuối Cùng của Đức Giêsu với 12 môn đệ, mà thánh Gioan, người có mặt buổi hôm đó, kể chi tiết trong Tin Mừng của mình[2] (x. Ga chương 13 đến 17). Nếu phân tích bản văn, buổi hôm đó chỉ có Đức Giêsu và các môn đệ (μαθητῶν). Các học giả Kinh thánh đều đồng ý về dữ kiện này. Chúng ta thấy trong bữa ăn này, có người môn đệ Đức Giêsu thương mến dựa đầu vào lòng Đức Giêsu. Chúng ta đều biết danh xưng của người môn đệ này chính là thánh Gioan. Vì được thương mến, nên Gioan được ưu tiên ngồi gần thầy mình lúc này. Khi nghe Đức Giêsu nói: “Có một người trong anh em sẽ nộp Thầy” (Ga 13,21), thánh Phêrô liền khều vai Gioan đề nghị ông hỏi lại xem, thầy Giêsu đang nói về ai vậy. Lúc này Gioan liền nghiêng mình vào ngực Đức Giêsu và hỏi: “Thưa Thầy, ai vậy ?” Đức Giê-su trả lời: “Thầy chấm bánh đưa cho ai, thì chính là kẻ ấy.” (Ga 13,24-26). Chúng ta cũng thấy điều này khi Leonardo da Vinci họa lại chi tiết thánh Phêrô đang hỏi thánh Gioan, chứ không chỉ Gioan dựa vào ngực Đức Giêsu!
Như vậy, “trong bức tranh của Da Vinci, người ngồi bên phải Chúa Giêsu có phải là Maria Magdalene không?”, câu trả lời là KHÔNG nhé bạn! Nhưng vấn đề thú vị là tại sao lại có hoài nghi này?
Chúng ta phải thừa nhận rằng Maria Magdalena là người luôn theo Đức Giêsu trong hành trình rao giảng cho đến tận chân thập giá. Là người vùng Galilê, nên Maria Magdalena có lẽ đã đi theo Chúa Giêsu từ rất sớm. Chính Maria cũng là người đầu tiên gặp Đức Giêsu phục sinh. Về thân phận của nhân vật này, có người tin rằng bà là người được Đức Giêsu chữa lành khỏi 7 quỷ (Lc 8,2), cũng có truyền thống cho bà là người phụ nữ ngoại tình được Chúa cứu khỏi bị ném đá. Một số học giả xác định Maria Madalena là người phụ nữ đã xức dầu lên chân của Đức Giêsu (Lc 7,36-50). Bà cũng có thể là người phụ nữ xuất thân từ làng gần hồ Galilê, mà nay là ngôi làng mang bên bà. Dẫu sao chúng ta thấy trong Tin Mừng, Maria Magdalena luôn gần gũi với Đức Giêsu và các môn đệ. Có lẽ vì lý do này mà người ta gán ghép bà với Đức Giêsu trong bức họa trên đây.
Lý do nữa là vào thời Trung Cổ, nhất là thời Phục Hưng (tk 14-17), người ta bài xích Giáo hội. Họ chống đối Giáo hội không chỉ bằng sách báo, mà cả bằng những câu chuyện bịa đặt, vốn phỉ báng đức tin Công giáo. Một trong những cách dễ nhất là họ bóp méo các câu chuyện Tin Mừng.
Có lẽ lý do mạnh nhất đến từ các đề tài văn chương hoặc phim ảnh. Nhất là những đề tài càng gây tò mò, đụng đến niềm tin và tôn giáo, sách phim của họ lại càng được quan tâm. Một số tác giả tiểu thuyết hiện đại, chẳng hạn tác giả của cuốn sách Máu Thánh, Chén Thánh[3] (Holy Blood, Holy Grail, 1982), hoặc nhà văn người Anh, Dan Brown trong tiểu thuyết Mật Mã Da Vinci (đã được chuyển thể thành phim, 2003). Ví dụ, dựa vào bức họa Bữa Tiệc Ly, Dan Brown đã thêu dệt nên tiểu thuyết ly kỳ về “nhân vật Đức Giêsu thương mến - τῷ κόλπῳ τοῦ Ἰησοῦ, ὃν ἠγάπα” trong bức họa trên, chính là Maria Magdalena. Dĩ nhiên là ông đã hoàn toàn viết sai sự thật về câu chuyện Kinh Thánh liên quan tương quan giữa Đức Giêsu và Maria Magdalena!
Tóm lại, theo nghiên cứu chuyên môn trên bình diện Kinh Thánh và hội họa, người ta chỉ thấy có 12 môn đệ và Đức Giêsu trong bức ảnh này. Hơn nữa, đừng quên thời Trung Cổ, Vatican đích thân nhờ những họa sĩ tài đức về vẽ những bức tranh liên quan đến Kinh Thánh, dưới sự giám sát chặt chẽ của Giáo hội. Do đó, những ai cho rằng Maria Magdalena ngồi gần Đức Giêsu trong bức họa là sai sự thật, bịa đặt với ý hướng mờ ám nào đó.
Dẫu sao cũng cảm ơn bạn về câu hỏi thú vị này. Đừng quên Maria Magdalena là một vị thánh được yêu mến trong Giáo hội. Do đó, nếu có những câu chuyện gây cho chúng ta chút hoang mang, cứ bình tĩnh tìm hiểu vấn đề và chia sẻ với nhiều người về sự thật mà chúng ta đang tin.
Mở ngoặt nơi đây. Nếu nhìn vào bức họa, chúng ta dễ nhận thấy các môn đệ, ba người một nhóm. Họ đang trò chuyện về câu hỏi: ai là người nộp Chúa Giêsu. Trong khi đó, chúng Chúa Giêsu ngồi ở giữa. Dường như Chúa Cha và Chúa Thánh Thần cũng đang hiện diện với Chúa Giêsu, để làm nên một nhóm thứ 5: Thiên Chúa Ba Ngôi!
Trích Giải Đáp Thắc Mắc cho người trẻ Công giáo, Tập 6, Nxb Tôn Giáo, 05/2021)
Nguồn: hdgmvietnam.com
Đọc thêm những câu hỏi đã được trả lời:
Bài 121: Người bí ẩn trong Bữa Tiệc Ly
Bài 120: Chúng con vẫn nhớ! (Cầu nguyện cho ông bà tổ tiên)
Bài 119: Để danh Thiên Chúa được nhiều người biết đến
Bài 118: Người đã lập gia đình có được làm linh mục?
Bài 117: Người Công giáo làm từ thiện
Bài 116: Vài cách cầu nguyện
Bài 115: Cuộc sống luôn là lời cầu xin Chúa (kinh Sáng Soi)
Bài 114: Đạo “gốc cây” cân đạo “tại tâm”
Bài 113: Gặp Chúa mỗi ngày
Bài 112: Tính dục – Năng lượng yêu thương
Bài 111: Hạnh phúc trong Thiên Chúa
Bài 110: Sơ ơi cứu con! (vấn nạn phá thai)
Bài 109: "Hôn nhân đồng tính" có theo luật tự nhiên và thiên luật?
Bài 108: Của cho không bằng cách cho
Bài 107: Ý nghĩa của lao động
Bài 106: Tình yêu Thiên Chúa và sự dữ trong thế giới con người
Bài 105: Làm giàu trước mặt Thiên Chúa
Bài 104: Đức Giêsu, người thật việc thật
Bài 103: Người tu sĩ đồng tính
Bài 102: Ấp ủ ơn gọi
Bài 101: Cám dỗ nơi người tu sĩ
Bài 100: Bình an nội tâm
Bài 99: Nguồn sống đang bị đe dọa
Bài 98: Công việc người trẻ trong đường hướng của Thiên Chúa
Bài 97: Giáo dân xây dựng Nhiệm thể Chúa Kitô
Bài 96: Giáo hội và vấn đề trợ tử
Bài 95: Thời đại 5G mà còn cầu nguyện à?
Bài 94: Đức tin hay mê tín
Bài 93: Khủng hoảng đức tin có tội chăng?
Bài 92: Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ trong vụ nổ Big Bang?
Bài 91: Khi nào đến ngày tận thế?
Bài 90: Thiên đàng hỏa ngục hai bên
Bài 89: Đòi hỏi của Chúa Giêsu có còn hợp với thời đại công nghệ?
Bài 88: Kính lão đắc thọ
Bài 87: Sự sống thai nhi – Hồng ân bị loại bỏ
Bài 86: Người ngoại đạo chết, linh hồn sẽ đi đâu?
Bài 85: Con nhà người ta
Bài 84: Quan điểm của Giáo hội về hôn nhân đồng tính
Bài 83: Vấn đề ly hôn của người Công giáo
Bài 82: Để trở nên cha mẹ Công giáo tốt
Bài 81: Thánh Giuse - Đấng bảo hộ gia đình
Bài 80: Kinh Thánh có thật là Lời Chúa?
Bài 79: Hỗ trợ sinh sản thông qua y học, nên hay không?
Bài 78: Người kitô hữu sống đức tin giữa lòng thế giới
Bài 77: Không biết không thể phục vụ
Bài 76: Một Giêsu cho người trẻ
Bài 75: Cách Giáo hội đồng hành với con người
Bài 74: Vấn đề độc thân của linh mục
Bài 73: Tình yêu thực sự là gì?
Bài 72: Sống trung thành trong giao ước hôn nhân
Bài 71: Nhẫn nhục làm nên hạnh phúc gia đình
Bài 70: Bất khả phân ly
Bài 69: Gia đình khác đạo
Bài 68: Vượt qua lười biếng
Bài 67: Ý nghĩa của Bí tích Giao hòa
Bài 66: Chúa ơi! Con là người ngoại giáo
Bài 65: Kính nhớ tổ tiên theo truyền thống dân tộc
Bài 64: Giáo hội và vấn đề đồng tính
Bài 63: Kitô hữu là ai?
Bài 62: Chỉ một lần sống trên đời, nên sống sao cho trọn vẹn?
Bài 61: Hoàn thiện trong Đức Kitô
Bài 60: Nghe là làm theo Lời Chúa
Bài 59: Vấn đề sự sống đời sau
Bài 58: Các Thánh trong Cựu Ước và Tân Ước
Bài 57: Ươm mầm đức tin
Bài 56: Tự do
Bài 55: Sống chiều sâu
Bài 54: Bận lòng cùng Chúa
Bài 53: Đức Mẹ đồng trinh trọn đời
Bài 52: Tóm lược đạo Công Giáo
Bài 51: Vợ, hay "con vợ"?
Bài 50: Gia đình Công Giáo đóng góp cho xã hội Việt
Bài 49: Bí quyết giữ gìn hạnh phúc gia đình
Bài 48: Khôn ngoan thì tha thứ
Bài 47: Thủ dâm có phạm tội không?
Bài 46: Chúa dựng nên con cách lạ lùng
Bài 45: Người Công Giáo có nên đi xem bói?
Bài 44: Thiên Chúa và sự đau khổ
Bài 43: Nguyên nhân người trẻ rời xa Thiên Chúa
Bài 42: Khi con đau khổ, Thiên Chúa ở đâu?
Bài 41: Làm sao tu? Tu làm sao?
Bài 40: Con người trực giác về Thiên Chúa
Bài 39: Sao Thiên Chúa trong Cựu ước ác thế?
Bài 38: Hai nhân vật Giuse trong Kinh Thánh
Bài 37: Phương tiện truyền thông xã hội
Bài 36: Những nơi thờ phượng
Bài 35: Thiên Chúa ở đâu trong trái tim tôi?
Bài 34: Robot thánh
Bài 33: Sống cảm thức cùng Giáo hội
Bài 32: Lập gia đình theo luật Công giáo
Bài 31: Quan điểm của Giáo hội Công giáo về các phương pháp ngừa thai
Bài 30: Có Thiên Chúa thật không?
Bài 29: Cám dỗ tính dục
Bài 28: Chết trong an bình?
Bài 27: Thái độ dành cho những người thuộc giới tính thứ ba
Bài 26: Đức tin bén rễ trong Chúa & hoà điệu với đời sống hằng ngày (phần 2)
Bài 25: Đức tin bén rễ trong Chúa & hoà điệu với đời sống hằng ngày (phần 1)
Bài 24: Giống nhau không?
Bài 23: Khoa học và đức tin: Tưởng thù hóa ra bạn
Bài 22: Để tin vào Thiên Chúa vô hình
Bài 21: Một đời để sống
Bài 20: Những ngày lễ truyền tin của cuộc đời
Bài 19: Cảm nghiệm về Thiên Chúa!
Bài 18: Kế hoạch của Thiên Chúa trong đời ta
Bài 17: Nghiệp quả từ góc nhìn của đức tin Công giáo
Bài 16: Tương thân tương ái
Bài 15: Áo giáp chống nạn
Bài 14: Đức tin kiến tạo hòa bình và công bằng xã hội
Bài 13: Vấn đề truyền giáo
Bài 12: Thờ kính ông bà tổ tiên
Bài 11: Truyền giáo cho người trẻ ngoại đạo
Bài 10: Bền đỗ trong ơn gọi gia đình
Bài 09: Vấn đề “theo đạo rồi mới cho cưới”
Bài 08: Gieo suy nghĩ tốt
Bài 07: Nhanh từ từ thôi
Bài 06: Hiện tượng bóng ma
Bài 05: Vượt qua khủng hoảng!
Bài 04: Vấn đề rước Mình Máu Thánh Chúa
Bài 03: Đừng cám dỗ nhau nhé!
Bài 02: Sao lại kỳ thị người tu xuất?
Bài 01: Nhận định ơn gọi cho cuộc đời
Lời giới thiệu: Giải đáp thắc mắc cho người trẻ Công giáo
[1] Quanh bức họa này cũng đã có hai phim tài liệu mới: Bức họa mất tích của Leonardo' và 'Rao bán Đấng Cứu Thế: Kiệt tác thất lạc của da Vinci? Hai phim đều kịch tính và hồi hộp của một câu chuyện trinh thám. Tuy nhiên về những gì liên quan đến đức tin, chúng ta phải cân nhắc đến tính xác thực.
[2] Cả bốn Tin Mừng đều nghi nhận chỉ có 12 tông đồ và Đức Giêsu.
[3] Tác giả: Michael Baigent, Richard Leigh và Henry Lincoln
