“Một người trong các con sẽ nộp Thầy...Trước khi gà gáy con đã chối Thầy ba lần”.
Lời Chúa: Ga 13, 21-33. 36-38
Khi ấy, (Chúa Giêsu đang ngồi ăn với các môn đệ), tâm hồn Người bị xao xuyến, nên Người tuyên bố: “Thật, Thầy nói thật cho các con biết, một người trong các con sẽ nộp Thầy”.
Các môn đệ nhìn nhau phân vân không biết Người nói về ai. Có một môn đệ được Chúa Giêsu yêu quý, đang ở bàn ăn gần lòng Chúa Giêsu. Vậy Phêrô làm hiệu cho môn đệ ấy và nói: “Hỏi xem Thầy nói về ai đó”. Môn đệ ấy nghiêng mình sát ngực Chúa Giêsu và hỏi Người: “Thưa Thầy, ai vậy?”
Chúa Giêsu trả lời: “Thầy chấm miếng bánh trao cho ai là người đó”. Và Người chấm một miếng bánh trao cho Giuđa, con Simon Iscariô. Ăn miếng bánh rồi, Satan nhập vào hắn. Chúa Giêsu nói với hắn: “Con tính làm gì thì làm mau đi”. Nhưng những người đang ngồi ăn không một ai hiểu được vì sao Người lại nói với hắn như vậy. Có nhiều người tưởng tại Giuđa giữ túi tiền, nên Chúa Giêsu bảo hắn: Hãy mua những gì chúng ta cần dùng trong dịp lễ, hoặc Người bảo hắn bố thí cho người nghèo. Vậy sau khi nhận miếng bánh đó, Giuđa liền đi ra. Bấy giờ là đêm tối.
Khi Giuđa đi rồi, Chúa Giêsu phán: “Bây giờ Con Người được vinh hiển, và Thiên Chúa đã được vinh hiển nơi Người. Nếu Thiên Chúa được vinh hiển nơi Người, thì Thiên Chúa lại cho Người được vinh hiển nơi chính Mình, và Thiên Chúa sẽ cho Người được vinh hiển! Các con yêu quý, Thầy chỉ còn ở với các con một ít nữa. Các con sẽ tìm Thầy, và như Thầy đã nói với người Dothái: “Nơi Ta đi, các ngươi không thể đến được”, nay Thầy cũng nói với các con như vậy”.
Simon Phêrô hỏi Người: “Thưa Thầy, Thầy đi đâu?” Chúa Giêsu trả lời: “Nơi Thầy đi, nay con chưa thể theo tới đó được, nhưng sau này con sẽ theo Thầy”.
Phêrô thưa lại: “Tại sao con lại không theo Thầy ngay bây giờ được! Con sẽ liều mạng sống con vì Thầy”. Chúa Giêsu nói: “Con liều mạng sống vì Thầy ư? Thật, Thầy nói thật cho con biết: trước khi gà gáy, con đã chối Thầy ba lần”.
SUY NIỆM
1. “Có một người trong anh em sẽ nộp Thầy”
Trong bài Tin Mừng theo Thánh Gioan của Thứ Ba Tuần Thánh, Đức Giêsu tiên báo trước hành vi phản bội của ông Giuđa, bởi vì đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến cuộc Thương Khó của Người:
Thật, Thầy bảo thật anh em:
“có một người trong anh em sẽ nộp Thầy” (c.21).
Ngay trước đó, trình thuật kể lại biến cố Đức Giêsu rửa chân cho các môn đệ (x.Ga 13, 1-20), mà chúng ta sẽ nghe lại trong Thánh Lễ Tiệc Ly vào chiều Thứ Năm Tuần Thánh, cũng được đánh dấu rõ nét bởi hành vi phản bội này: ở phần đầu (c.2), phần cuối (c.18) và phần giữa (c.11).
Lắng nghe lời của thánh sử Gioan và lắng nghe lời của chính Đức Giêsu, chúng ta được mời gọi nhận ra rằng, bản chất đích thực của hành vi phản bội phức tạp hơn chúng ta tưởng; thực vậy, cùng với Giuđa, còn có ma quỉ (x.Ga 13, 2 và 27; Lc 22, 3) và hơn nữa, cả hai được tháp vào trong kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa!
2. Kế hoạch cứu độ
Thật vậy, về hành động của Giuda, nếu chúng ta so sánh bốn Tin Mừng, chúng ta sẽ nhận ra rằng, mỗi Tin Mừng nói về ông một cách khác nhau. Bởi vì chúng ta chỉ biết hành vi thôi, chứ không thấy được những động lực phức tạp của nội tâm. Tin Mừng theo thánh Mátthêu nhấn mạnh đến lí do tiền bạc: “Tôi nộp ông ấy cho quí vị, thì quí vị muốn cho tôi bao nhiêu?” (Mt 26, 15). Tuy nhiên, những gì diễn ra sau đó, cho thấy Giuđa không phải hành động vì tiền: ông đã hội hận và trả lại tiền; nhưng ông đã không mở lòng ra để đón nhận lòng thương xót, nhưng tự làm quan tòa của chính mình. Hơn nữa, lời loan báo của Đức Giêsu về Giuđa cũng ẩn dấu nhiều bí ẩn:
Và chúng ta cũng có thể liên kết tội của Giuđa với tội nguyên tổ: vô ơn, ham muốn, nghi ngờ. Nếu là như thế, tội của Giuđa, là nơi hội tụ của mọi tội. Tội này có nguyên nhân là Con Rắn, và Tội này cũng dẫn đến ơn cứu độ là Thập Giá Đức Giêsu.
* * *
Đây là mầu nhiệm trên hết mọi mầu nhiệm. Câu chuyện của Giuse trong sách Sáng Thế giúp chúng hiểu được phần nào mầu nhiệm này: “Ông Giuse nói với họ: Đừng sợ! Tôi đâu có thay quyền Thiên Chúa! Các anh đã định làm điều ác cho tôi, nhưng Thiên Chúa lại định cho nó thành điều tốt, để thực hiện điều xảy ra hôm nay, là cứu sống một dân đông đảo” (St 50, 19-20).
Thật vậy, Giuđa, và cùng với Giuđa là Satan, không những không ngăn cản được tình yêu của Đức Giêsu, nhưng vô tình làm cho tình yêu ấy trở nên tuyệt đối và đi đến cùng. Tình yêu đến cùng dành cho các môn đệ, trong đó có Giuđa, cho từng người chúng ta. Chính vì thế, chính khi Giuđa ra đi, bước vào trong bóng tối, Đức Giêsu nói:
Giờ đây, Con Người được tôn vinh, và Thiên Chúa cũng được tôn vinh nơi Người. Nếu Thiên Chúa được tôn vinh nơi Người, thì Thiên Chúa cũng sẽ tôn vinh Người nơi chính mình, và Thiên Chúa sắp tôn vinh Người (Ga 13, 31-32).
3. "Gà chưa gáy, anh đã chối Thầy ba lần!”
Đức Giêsu từ cung lòng của Thiên Chúa Cha, sinh ra trong thế giới của chúng ta bởi quyền năng của Thánh Thần, và từ thế giới của chúng ta, Người về với Chúa Cha, sứ mạng của Người là bày tỏ “tình yêu đến cùng” của Ba Ngôi Thiên Chúa cho loài người và cho từng người.
Như thánh Gioan xác tín, khi tường thuật hành vi Đức Giêsu rửa chân trong bữa tiệc ly: “Người “biết giờ của Người đã đến, giờ phải bỏ thế gian mà về với Chúa Cha. Người vẫn yêu thương những kẻ thuộc về mình còn ở thế gian, và Người yêu thương họ đến cùng” (Ga 13, 1).
Ông Phêrô chưa thể nhận ra hành Vượt Qua của Thầy Giêsu, ngang qua sự chết, sự dữ, sự phản bội và cả sự thất hứa của ông, để bày tỏ tình yêu đến cùng của Thiên Chúa cho con người, nên ông hỏi:
Thưa Thầy, Thầy đi đâu vậy? (c.36)
Nơi Thầy đi, bấy giờ, ông chưa thể theo đến được, nhưng sau khi Thầy hoàn tất hành trình Vượt Qua, ông sẽ đi theo (c.36b). Tương tự như khi Thầy rửa chân cho ông, lúc ấy ông vẫn chưa hiểu, vì ông chỉ hiểu và sống “mầu nhiệm rửa chân”, sau khi Đấng Phục Sinh tỏ mình ra cho ông (x.Ga 21, 1-19), để ông được thông phần với Người (x.Ga 13, 6-11).
Như thế, Giáo Hội và mỗi người chúng ta chỉ có thể đi theo Đức Giêsu đến cùng, khi hiểu mầu nhiệm Vượt Qua và để cho Người tái hiện mầu nhiệm Vượt Qua trên cuộc đời chúng ta mà thôi.
* * *
Ông Phêrô nổi bật trong lời cam kết đến hai lần: Khi Chúa báo trước tất cả các môn đệ sẽ vấp ngã vì Chúa, Phêrô thưa: “Ngay cả khi mọi người vấp ngã vì Thầy, phần con, con sẽ không bao giờ vấp ngã”. Và khi Chúa nói một cách chính xác với Phêrô rằng ông sẽ chối Chúa đến ba lần ngay đêm hôm ấy trước khi gà gáy, Phêrô nói với Chúa: “Con sẽ không chối Thầy, dù có phải chết với Thầy”.
Các môn đệ khác cũng vậy: trong bữa tiệc ly, nghe lời Thầy và đón nhận bánh và rượu Thầy trao, nhưng dường như các môn đệ chẳng hiểu gì; họ cùng theo Chúa đến núi Ôliu và họ được Chúa báo trước rằng họ sẽ vấp ngã tất cả vì Chúa; nhưng cùng với Phêrô, họ tuyên hứa với Thầy là sẽ không bao giờ chối bỏ Thầy. Họ dựa vào lời mình hơn là lời Chúa.
Cần phải cương quyết như thánh Phêrô, nhưng trong trường hợp này, ông Phêrô như đụng đến giới hạn của mình mà không biết, nhưng Chúa lại biết rõ. Tôi đã có bao giờ vấp ngã chưa, khi đối diện với con đường thực sự trở nên tấm bánh của Chúa Giêsu hay khi đối diện với lời mời gọi để cho Chúa Giêsu trở nên bánh, trong đời sống đức tin và nhất là trong đời sống thánh hiến của tôi? Tôi có kinh nghiệm chối Đức Giêsu, như ông Phêrô chưa?
Để theo Chúa đến cùng trên con đường của Chúa, chúng ta không thể duy ý chí và dựa vào sức mình được, nhưng còn phải dựa vào lòng trung tín và lòng thương xót của Chúa. Giáo Hội được xây dựng “Đá Tảng Phêrô”, nhưng “Tảng Đá Phêrô” lại dựa vào lòng thương xót.
* * *
Không ai có thể đứng vững trước “Giờ Con Người bị nộp vào tay phường tội lỗi” sắp đến, chỉ có một mình Đức Giêsu có thể đối đầu được thôi, vì trong cuộc Thương khó, Kẻ Nghịch chính là Sự Dữ hành động nơi những con người cụ thể, và vì đó là kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa, như lời Kinh Thánh đã chép: “Ta sẽ đánh người chăn chiên và chiên sẽ tan tác”.
Vì thế, Ngài đón nhận tất cả, bao dung tất cả và còn hứa qui tụ các môn đệ, qui tụ tất cả chúng ta lại, sau khi đã Vượt Qua và chiến thắng Sự Dữ và Sự Chết.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
