“Đức Chúa phán cùng Chúa Thượng tôi”
Thứ Sáu Tuần IX Thường niên
“Đức Chúa phán cùng Chúa Thượng tôi”
Lời Chúa : Mc 12, 35-37
35Khi giảng dạy trong Đền Thờ, Đức Giêsu lên tiếng hỏi: "Sao các kinh sư lại nói Đấng Kitô là con vua Đavít? 36Chính vua Đavít được Thánh Thần soi sáng đã nói:
Đức Chúa phán cùng Chúa Thượng tôi: bên hữu Cha đây, Con lên ngự trị, để rồi bao địch thù, Cha sẽ đặt dưới chân Con.
37Chính vua Đavít gọi Đấng Kitô là Chúa Thượng, thì Đấng Kitô lại là con vua ấy thế nào được?" Đám người đông đảo nghe Đức Giêsu cách thích thú.
1. Đấng Kitô là con vua Đavít?
Trong các bài Tin Mừng của những ngày vừa qua, thánh sử Máccô kể lại những nhóm người khác nhau (Pharisêu, Hêrôđê, Xađốc và kinh sư) thay phiên nhau đến chất vấn Đức Giêsu về những vấn đề thuộc bình diện xã hội (đóng thuế), niềm tin (sự sống lại) và về các điều răn (điều răn đứng đầu). Họ đặt câu hỏi không phải để đi tìm ánh sáng Chân Lý, nhưng là để “Người phải lỡ lời mà mắc bẫy!” (c.13).
Nhưng Đức Giêsu dùng chính ý muốn làm hại Người, như trong cuộc Thương Khó, để bày tỏ sự khôn ngoan thần linh của người, đến độ “họ hết sức ngặc nhiên về Người” (c.17), một trong các kinh sư “thấy Đức Giêsu đối đáp hay” (c.28), và sau cùng “không ai dám chất vấn Người nữa!” (c.34).
Và trong bài Tin Mừng theo thánh Mác-cô hôm nay, ngang qua đám đông (x.Mc 12, 37), những người Pharisêu (x.Mt 22, 41), các kinh sư (x.Lc 20, 39-41), đến lượt Đức Giêsu, chính Người chất vấn những người đã đến chất vấn Người, về chính căn tính của Đấng Kitô, nghĩa là của chính Người, khởi đi từ niềm tin của người Dothái và lời Kinh Thánh:
Sao các kinh sư lại nói Đấng Kitô là con vua Đavít? (c.35)
Chính vua Đavít gọi Đấng Kitô là Chúa Thượng, thì Đấng Kitô lại là con vua ấy thế nào được? (c.37).
Xin cho chúng ta biết đi tìm lời giải đáp cho mọi vấn đề của loài người và của từng người chúng ta nơi Đức Giêsu Nadarét, là “Đấng Kitô” và là Con Thiên Chúa hằng sống.
2. Lời nguyện Thánh Vịnh
Sách Thánh Vịnh là tập sách gồm 150 Thánh Vịnh, được biên soạn bằng tiếng Dothái và làm thành một trong các sách quan trọng của phần Cựu Ước (x.Lc 24, 44). Ai là tác giả của các Thánh Vịnh? Xưa kia người ta có thể trả lời: “đó là vua Đavít”, bởi vì dân tộc Israel, kể cả những người của Tân Ước đã gán các Thánh Vịnh cho Đavít. Tuy nhiên, khoa chú giải Kinh Thánh hiện đại cho chúng ta biết rằng việc gán tên này chỉ có gía trị biểu tượng: danh xưng “Đavít” là dấu chỉ mà ở đó cả Israel đã nhận ra mình, nó tập hợp tất các thi nhân vô danh đã viết các Thánh Vịnh[1]. Trên bình diện lịch sử biên soạn, các nhà chuyên môn nhìn nhận có một “hạt nhân” cổ xưa từ thời vua Đavít (từ năm 1000), sau đó các Thánh Vịnh khác được biên soạn từ từ dọc theo suốt dòng lịch sử Israel cho đến tận thế kỷ II trước công nguyên[2].
Điều này làm cho hình ảnh của sách Thánh Vịnh thêm đẹp hơn, vì giống với các thánh đường cổ xưa, vốn mang dấu vết của nhiều giai đoạn lịch sử, đến độ có thể thâu tóm cả chiều dài lịch sử. Như thế, lời nguyện Thánh Vịnh, vốn cũng là Lời Chúa, có tầm mức lịch sử cứu độ hướng đến Đức Kitô và được Đức Kitô hoàn tất; tương tự như hình ảnh “Vua Đavít”, vua Đavít hướng tới Đức Kitô, Đấng vừa là con vua Đavít và vừa là Con Thiên Chúa (x.Lc 1, 30-33).
* * *
Trong sách Thánh Vịnh có nhiều lời nguyện diễn tả niềm hi vọng về Đấng Kitô sẽ đến (Tv 2, 21; 45; 72; 89; 101), đặc biệt là Tv 110 (109), vốn là Thánh Vịnh mà Giáo Hội cho chúng ta đọc vào giờ Kinh Chiều II của tất cả Chúa Nhật:
Đức Chúa phán cùng Chúa Thượng tôi:
bên hữu Cha đây, Con lên ngự trị,
để rồi bao địch thù, Cha sẽ đặt dưới chân Con (Tv 110, 1).
Người Dothái mong chờ một Đấng Kitô xuất thân từ dòng dõi vua Đavít và họ hi vọng “con vua Đavít” sẽ tái lập vương triều vua Đavít thuộc bình diện xã hội và chính trị. Để giúp người nghe, người Dothái xưa kia và mọi người thuộc mọi thời, trong đó có chúng ta hôm nay, hiểu đúng về tước hiệu và sứ mạng của “Đấng Kitô Con vua Đavít”, Đức Giêsu dựa vào chính niềm tin lời nguyện Thánh Vịnh là lời nguyện của vua vua Đavít, và đặt câu hỏi: “Chính vua Đavít gọi Đấng Kitô là Chúa Thượng, thì Đấng Kitô lại là con vua ấy thế nào được?” (c.37).
Theo Đức Giêsu, Đấng Kitô không chỉ là con vua Đavít, nhưng một cách nghịch lý còn là “Chúa Thượng” của vua Đavít, nghĩa là còn là Con Thiên Chúa, và vì thế Vương Triều của Người không thuộc về thế gian này (x.Ga 18, 36)
3. Đức Giêsu Nazarét: Con vua Đavít và là Đức Kitô Con Thiên Chúa
Câu hỏi của Đức Giêsu chỉ có thể tìm được câu trả lời nơi chính ngôi vị của Người và kinh nghiệm đích thân gặp gỡ và đi theo Người, như Người hỏi các môn đệ: “Còn anh em, anh em nói Thầy là ai? (Mc 8, 29).
Nhưng để hiểu Đức Giêsu Kitô, chúng ta nên bắt đầu từ đâu và giai đoạn nào? Cũng tương tự như tìm hiểu một người, chúng ta phải trở về “nguồn gốc” của Ngài. Nói về nguồn gốc, chúng ta nghĩ ngay đến hành trình từ trời xuống thế, nghĩa là nguồn gốc theo chiều dọc, như chúng ta tuyên xưng trong kinh Tin Kính: “Người đã từ trời xuống thế”. Nhưng các Tin Mừng trình bày cho chúng ta một nguồn gốc khác, theo chiều ngang, đó là bản gia phả, hay nguồn gốc của Đức Kitô, vì Ngài cũng là Con của Con Người, như sau này Ngài thích tự xưng như thế, và nhất là Ngài có sứ mạng “mang lấy các bệnh hoạn tật nguyền” của loài người và của từng người chúng ta.
Đức Giêsu Kitô vừa có nguồn gốc trực tiếp từ Thiên Chúa, vừa có nguồn gốc từ một dân tộc như chúng ta, và vừa có cùng nguồn gốc với chúng ta. Giống như mỗi người chúng ta: vừa thuộc về một dân tộc, vừa thuộc về loài người, được Thiên Chúa tạo dựng. Tại sao Đức Kitô có hai nguồn gốc? Đó là để mang lấy “mọi bệnh hoạn tật nguyền của ta”, cho ý nghĩa và dẫn tới hoàn tất, với tư cách – và chỉ có thể với tư cách này – là Ngôi Lời Thiên Chúa, được sinh ra từ thủa đời đời.
Xin cho lòng chúng ta được bừng cháy, như hai môn đệ trên đường Emmau (x.Lc 24, 32), khi được ơn hiểu biết căn tính thần linh của Đức Giêsu Kitô, và khi nhận ra trong Mầu Nhiệm Vượt Qua, Người mang lấy và làm cho hoàn tất mọi sự liên quan đến thân phận và lịch sử loài người, trong đó có từng người chúng ta hôm nay.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
[1]Dĩ nhiên người ra cũng có thể nhận dạng được tác giả Thánh Vịnh căn cứ vào điều vị này nói, nhưng rất khó và hiếm.
[2]M.Mannati, Pour prier avec les Psaumes, “Cahier Evangile”, n. 13, Paris, Cerf, 1975, tr.9.
