I. LỜI CHÚA: Mt 11, 28-30
28 “Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng.
29 Anh em hãy mang lấy ách của tôi, và hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường. Tâm hồn anh em sẽ được nghỉ ngơi bồi dưỡng.30 Vì ách tôi êm ái, và gánh tôi nhẹ nhàng.”
II. SUY NIỆM:
Bài Tin Mừng của Thánh Lễ hôm nay, tuy rất ngắn, chỉ có ba câu, nhưng có một cấu trúc rất hoàn hảo.
(A) Gánh nặng nề,
nghỉ ngơi bồi dưỡng (c. 28)
(B) “Vì tôi có lòng hiền hậu
và khiêm nhường” (c. 29a)
(A’) Nghỉ ngơi bồi dưỡng,
gánh nhẹ nhàng (c. 29b-30)
Chuyển động thiêng liêng từ phần A sang phần A’: gánh của chúng ta thì nặng nề, gánh của Đức Giê-su thì nhẹ nhàng; tại sao vậy? “Tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng” trong phần A, trở thành “tâm hồn anh em sẽ được anh em sẽ được nghỉ ngơi bồi dưỡng” trong phần A’; Đức Giê-su hứa ban và chắc chắn chúng ta sẽ nhận được.
Chuyển động này xẩy ra được là nhờ kinh nghiệm mang lấy ách của Chúa và học với Chúa, vì Người “hiền hậu và khiêm nhường” (Phần B ở trung tâm). Nhận ra Đức Giê-su hiền hậu và khiêm nhường thuộc về kinh nghiệm hiểu biết nội tâm mà chúng ta tìm kiếm mỗi ngày và suốt đời. Bởi vì đó là “kinh nghiệm nguồn”, nguồn của đời sống đức tin và hành trình đi theo Người trong một ơn gọi, ơn gia đình hay ơn gọi dâng hiến.
1. Gánh nặng nề và nghỉ ngơi bồi dưỡng (c. 28)
a. “Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề”
Đức Giê-su mời gọi tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến với Ngài. Vậy, chúng ta hãy nhận ra mình là “những người đang vất vả mang gánh nặng nề”.
Gánh nặng nề, trước tiên là thân phận làm người của chúng ta. Chúng ta vẫn thường nói số người này vất vả, số người kia nhàn hạ. Nhưng đó chỉ là vất vả hay nhàn hạ bề ngoài mà thôi. Thân phận con người, tự nó là “vất vả”. Làm người vừa là ơn huệ lớn lao Thiên Chúa ban cho chúng ta, nhưng cũng đầy thử thách và cả đau khổ nữa: một đàng, thử thách và đau khổ đến từ những gì thuộc về phận người (sinh, lão, bệnh, tử), đàng khác, thử thách và đau khổ đến từ lời mời gọi sống nhân tính, được dựng nên theo hình ảnh của Thiên Chúa. Chúng ta thường để cho “thú tính” làm chủ bản thân; “thú tính” là vô ơn, ham muốn, nghi ngờ, ghen tị, chiếm đoạt, không tôn trọng ngôi vị và hành trình riêng của ngôi vị, tranh đua, thống trị, loại trừ, bạo lực… Một nhà tâm lí học nói rằng, cuộc đời với tất cả những vấn đề của cuộc đời, mà mỗi người phải mang vác, đã rất nặng nề rồi; nếu chúng ta không mang vác được cho nhau, thì chúng ta đừng có chất thêm! Đức Giê-su đến để cảm thông và mang vác cho chúng ta, để chúng ta được bình an, nghỉ ngơi, được sống và sống dồi dào. Xin cho chúng ta cảm nếm trong cầu nguyện, và nhất là trong thời gian tĩnh tâm, sự cảm thông, bình an, nghỉ ngơi, sự sống dồi dào mà Đức Giê-su muốn thông truyền cho chúng ta.
Gánh nặng nề của chúng ta còn là ơn gọi đi theo Đức Ki-tô trong đời sống gia đình hay trong sống đời sống dâng hiến. Ơn gọi là một ơn huệ lớn lao và đặc biệt Chúa ban cho mỗi người chúng ta, nhưng để sống ơn gọi từng ngày, chúng ta phải đối diện với nhiều thách đố; và đôi khi, chúng ta cảm thấy rất nặng nề. Hơn nữa trong đời sống, ai cũng có trách nhiệm, cũng có phận vụ, mà trách nhiệm và phận phận vụ là một gánh nặng; rồi cả những gánh nặng chúng ta mang vác cho nhau; không kể những gánh nặng chúng ta tự chất cho mình hay chất cho nhau.
Gánh nặng nề còn là tội lỗi, và nhất là những năng động xấu chi phối nội tâm chúng ta và chúng ta cảm thấy bất lực. Gánh nặng này vừa làm ô nhiễm tâm hồn và vừa làm xáo trộn tương quan của chúng ta với mình, với Chúa và với nhau. Cuối cùng, gánh nặng nề còn là những vấn đề, những vết thương, những khó khăn, những ngang trái, những thử thách riêng tư của chúng ta; mà chỉ có Chúa và chúng ta biết mà thôi.
b. “Hãy đến cùng tôi…”
Nhận ra sự thật về mình như thế, chúng ta sẽ thấy mình cần được giải thoát biết bao và đồng thời chúng ta cũng nhận ra rằng không có điều gì và cũng không có ai ở trên đời này có thể mang lại cho chúng ta sự giải thoát, mang lại cho chúng ta sự nghỉ ngời và tự do đích thực.
Chúng ta hãy khát khao ơn giải thoát đến từ chính Chúa, để cho lời của Đức Giê-su: “Hãy đến cùng Thầy” vang vọng thật sâu rộng trong lòng của chúng ta, đụng chạm thật mạnh mẽ con tim của chúng ta. Bởi vì lời của Đức Giê-su có đối tượng nào khác, ngoài đối tượng duy nhất là lòng ước ao và chỉ cỏ thể vang vọng khi đụng chạm được lòng ước ao, vốn được chính Người với tư cách là Ngôi Lời đã gieo vào tâm hồn chúng ta khi tạo dựng nên chúng ta. Và lời mời gọi của Ngài cũng thật nhưng không, vô điều kiện: “Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng tôi”.
2. “Tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường” (c. 29a)
Chúng ta được mời gọi đến với Đức Giê-su để học với Chúa. Học với Chúa bằng cách lắng nghe Lời của Ngài trong cầu nguyện, nhất là trong thời gian tĩnh tâm, vốn là ơn huệ đặc biệt Chúa ban cho mỗi người chúng ta. Bởi lẽ, Lời của Ngài là lương thực nuôi sống chúng ta, là ngọn đèn soi cho chúng ta bước, là ánh sáng chỉ đường cho chúng ta đi (x. Tv 119, 105). Học với Chúa bằng cách ở lại với Ngài, như cành nho gắn liền với thân nho, ngang qua bí tích Thánh Thể (Ga 15, 1-17).
Đến học với Chúa, đó chính là điều chúng ta được mời gọi ước ao mỗi ngày và suốt đời. Nhưng tại sao, Đức Giê-su mời gọi chúng ta đến học với Ngài? Lí do Đức Giê-su đưa ra, phải làm cho chúng ta kinh ngạc: không phải vì Người là Đấng Thượng Trí và cũng phải vì Người là Đấng Quyền Năng, cho dù Người là như thế, nhưng vì Người “có lòng hiền hậu và khiêm nhường”. Và không ở đâu hơn nơi Thập Giá, Người trở nên hiền hậu và khiêm nhường nhất; và đồng thời, nơi Thập Giá, Người cũng bày tỏ Sức Mạnh và Khôn Ngoan, không phải theo quan niệm của con người, nhưng theo quan niệm của Thiên Chúa.
Đến học với Chúa, chúng ta được mời gọi bỏ ách của mình để mang lấy ách của Chúa, hoặc đón nhận ách của mình bằng tình yêu Chúa dành cho chúng ta và bằng tình yêu chúng ta dành cho Chúa. Ách của Chúa thì nhẹ nhàng, bởi vì tất cả những gì Ngài làm, là để phục vụ cho sự sống của chúng ta, để diễn tả tình yêu đến cùng dành cho chúng ta. Bình thường, ách thì phải nặng; nhưng khi đến học với Ngài, chúng ta không thể không yêu mến Ngài; và chính lòng yêu mến Chúa làm cho mọi sự trở nên có ý nghĩa và vì thế nhẹ nhàng, làm cho ách của Ngài trở nên êm ái và gánh của Ngài trở nên nhẹ nhàng. Thánh Augustinô nói, trong tình yêu không có đau khổ; nếu có đau khổ, thì đau khổ đó đã được yêu rồi.
Vậy, đâu là ách và đâu là gánh của Chúa, mà chúng ta mang vào mình với lòng yêu mến? Và đâu là ách và gánh của chúng ta, của cuộc đời chúng ta, của những người khác nữa, nhất là những người thân yêu trong ơn gọi và trong gia đình, mà chúng ta được mời gọi gánh vác với tình yêu Chúa? Chắc chắn chúng ta đã có kinh nghiệm này rồi, không nhận ra sự hiện diện và tình yêu đến cùng của Chúa, mọi sự trở nên không thể chịu nổi.
3. Nghỉ ngơi bồi dưỡng và gánh nhẹ nhàng (c. 29b-30)
Xin cho chúng ta nhận được và cảm nếm sự nghỉ ngơi, khi đến với Đức Giê-su để học với Ngài và mang lấy ách của Ngài. Vậy đó là sự nghỉ ngơi nào?
Và một cách tuyệt đối, với Thập Giá, Ngài mang lấy hết mọi ách, mọi gánh của chúng ta rồi. Dù chúng ta có “mang gánh nặng nề” như thế nào, chúng ta vẫn được mời gọi kinh nghiệm sự nghỉ ngơi ở trong Chúa, Đấng chịu đóng đinh trên Thánh Giá. Vì như ngôn sứ Isaia nói: Người đã mang lấy các tật nguyền của ta và gánh lấy các bệnh hoạn của ta (Is 53, 4; x. Mt 8, 17).
* * *
Cuối cùng, chúng ta đừng quên rằng nghỉ ngơi là cùng đích của con người. Thực vậy, con người được dựng nên cho Thiên Chúa, và chỉ tìm thấy an nghỉ trong Thiên Chúa mà thôi, thánh Augustinô kinh nghiệm và nói về căn tính của con người như thế. Thật vậy, nghỉ ngơi là khao khát thẳm sâu của con người, dù ý thức hay không ý thức.
Vì vậy, lúc “nhắm mắt suôi tay”, chúng ta cầu chúc cho người quá cố: “Hãy nghỉ ngơi trong bình an” (tiếng La tinh: RIP, requiescat in pace, thường được ghi trên bia mộ). Xin cho chúng ta cảm nếm được sự nghỉ ngơi mỗi ngày, khi ở được ở bên Chúa trong kinh nguyện, khi kết hiệp với Người mọi nơi mọi lúc và khi chúng ta nguyện cầu:
Xin để tôi tớ này được an bình ra đi.
Mùa Vọng 2018
Lm. Giuse Nguyễn Văn Lộc
--------------------------------------------
SUY NIỆM 2:
1. Chúa phán: "Hãy đến cùng Tôi hỡi tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề" (Mt 11,28).
Vào thời Chúa Giêsu, đời sống của những người Do Thái rất nặng nề. Họ bị đặt dưới ách thống trị của những tập tục của tiền nhân và một hệ thống luật pháp đã bị làm biến chất không còn sức sống. Chúng ta hãy nghe một câu chuyện được ghi lại trong sách Korah:
Người láng giềng tôi là một bà góa. Bà có hai cô con gái và một mảnh ruộng. Khi bà bắt đầu cày thì Môisen (ý nói luật pháp Môisen) bảo bà: "Ngươi không được cày bò và lừa chung với nhau.
Khi bà bắt đầu gieo thì ông phán: "Ngươi không được gieo trong ruộng ngươi hai thứ giống."
Khi bà bắt đầu thu hoạch ông bảo: "Ngươi không được mót lúa sót hay lấy lại những gì ngươi bảo quản."
Bà bắt đầu đập lúa thì ông bảo: "Hãy giao cho ta của lễ phần mười lần thứ nhì". Bà thuận và dâng hết cho ông.
Sau đó người đàn bà đáng thương kia làm gì? Bà bán đám ruộng, mua hai con chiên để hớt lông may áo với hy vọng nó đẻ con để kiếm lợi. Khi chiên sanh sản thì Aaron (đòi hỏi của thầy tế lễ) nói: "Hãy dâng cho ta con chiên đầu lòng của ngươi." Bà chấp nhận đòi hỏi đó và trao nó cho ông.
Đến kỳ cắt lông chiên, bà hớt lông và Aaron lại đến: "Hãy trao cho ta lông chiên hớt đầu tiên của ngươi." (Đnl 18,4).
Người đàn bà thầm nghĩ rằng: "Ta không thể chịu nổi ông này. Ta sẽ làm thịt chiên mà ăn." Aaron lại đến và bảo: "Hãy trao cho ta cái bả vai, cái hàm và cái bụng." (Đnl 18,3). Người đàn bà nói: "Ngay đến lúc tôi làm thịt nó, ông cũng không để tôi yên, thôi tôi sẽ dâng nó luôn." Aaron bèn nói: "Trong trường hợp đó nó sẽ hoàn toàn thuộc về ta." (Ds 18,4). Ông liền mang nó đi bỏ lại bà góa đang khóc với hai đứa con gái.
Câu chuyện kể trên là một thí dụ về những đòi hỏi triền miên của luật pháp đặt trên vai con người trong mỗi sinh hoạt và hành động của đời sống. Những đòi hỏi của luật pháp quả thật là một gánh nặng, nặng kinh khủng làm cho người ta không thể chịu nổi.
2. Còn khi Chúa Giêsu nói đến ách và gánh của Ngài thì Ngài có ý muốn nói đến việc sống theo giáo huấn Ngài ban.
Giáo huấn của Chúa là Giáo huấn được đặt trên nền tảng của hai chữ yêu thương (Ga 13,34). Bởi đó ai học với Ngài và sống theo luật yêu thương của Ngài thì sẽ cảm thấy êm ái, nhẹ nhàng (câu 30).
Thật vậy, tình yêu sẽ nhân lên gấp nhiều lần sức mạnh của nó. Khi còn yêu, thì gánh nặng cuộc đời có nặng mấy cũng chẳng đáng là chi. Ngược lại, khi đã hết yêu thì dù nhẹ mấy cũng trở thành nặng nề.
Có một ông chồng kia nhà nghèo, chỉ có chiếc xe đạp chở vợ đi chợ. Khi lên dốc cầu, người chồng gắt gỏng bảo vợ:
- Xuống dùm đi, lên dốc mà cứ ngồi ỳ ra đó sao!
Người vợ vui vẻ nói: "Ngày xưa mới quen em, mỗi lần lên dốc cầu này, em đòi xuống thì anh không chịu, cứ đạp boong boong, sao bây giờ lại ỳ ạch thế?"
Người chồng trả lời:
- Xưa khác, bây giờ …. khác!
- Chắc anh mệt lắm nhỉ?
Chồng trả lời:
- Có phải trâu đâu mà không mệt!
Đúng là xưa khác và bây giờ khác. Xưa còn trẻ tình yêu còn mặn mà…..Còn bây giờ thì!
Vậy khi Chúa Giêsu nói đến "Ách êm ái, gánh nhẹ nhàng thì điều đó không có nghĩa là gánh nặng dễ mang nhưng phải hiểu như thế này: khi gánh nặng được đặt trên vai chúng ta trong tình yêu, được mang trong tình yêu, và vì tình yêu thì gánh nặng sẽ trở nên nhẹ nhàng, rất nhẹ nhàng. Chính vì vậy mà một Rabbit kia đã nói: "Gánh của tôi đã trở thành một bài ca".
Giêrêmia yêu một phụ nữ cao hơn anh rất nhiều. Tối nào anh cũng đưa người yêu mình từ sở về nhà và tối nào anh cũng rạo rực muốn hôn người yêu, nhưng lại rụt rè không dám xin.
Một lần, anh vận dụng hết can đảm, nói:
- Em cho phép anh hôn em nhé!
Cô gái không phản đối. Nhưng vì Giêrêmia quá thấp bé, nên hai người nhìn quanh tìm một cái gì đó kê cho anh đứng đủ cao. Họ phát hiện gần đó có một xưởng thợ rèn, có một chiếc đe vừa vặn cho Giêrêmia đứng lên. Thế là Giêrêmia được thỏa mãn lòng mong ước. Sau đó anh vác luôn chiếc đe theo mình. Anh vác rất hiên ngang dường như chiếc đe chẳng thấm thía gì với sức mạnh của anh.
Sau khi đi được thêm khoảng hơn nửa dặm, Giêrêmia lại nói:
- Cho anh hôn một cái nữa đi, em yêu!
- Không được" - cô gái trả lời – Em đã cho anh hôn khi nãy rồi. Tối nay như vậy là quá đủ.
Giêrêmia nói:
- Thế tại sao anh vác theo chiếc đe nặng trịch này mà em vẫn im lặng không nói gì?
Vâng, khi yêu thì nặng mấy cũng thành nhẹ. Còn khi đã không yêu thì nhẹ mấy cũng thành nặng.
Lạy Chúa xin dạy chúng con biết yêu Chúa.
Lm Giuse Đinh Tất Quý
