Thánh
SIMON PHAN ĐẮC HÒA
Trùm họ và Lang y (1787 - 1840)
Ngày tử đạo: 12 tháng 12
"Chúng ta có sống là sống cho Chúa, mà có chết cũng là chết cho Chúa" (Rm 14, 8).
Thánh Simon Phan Đắc Hòa sinh năm 1774[1] tại làng Mai Vĩnh, xã mông Thôn, tỉnh Thừa Thiên. Song thân, ông Thục và bà Đáo, là những người không Công giáo. Chú Hòa đón nhận ánh sáng đức tin, lãnh nhận Bí tích Thánh tẩy năm 12 tuổi, lấy tên thánh là Simon.
Simon Hòa là một cậu bé sáng trí và chuyên cần. Chú được học chữ Nho, rồi đi giúp các linh mục. Chú Hòa khôn ngoan, đạo đức, được các cha chọn gửi vào chủng viện để học tiếng Latinh.
Do có ngăn trở về phía gia đình, khó tiến lên chức thánh, nên cha bề trên khuyên Simon Hòa quay trở về nhà. Với tình con thảo, chú Hòa thành tâm đón nhận ý Chúa và cảm tạ công ơn dạy dỗ của các cha trong chủng viện.
Chú Hòa sau theo học nghề đông y, lập gia đình với một thiếu nữ đạo đức trong làng Nhu Lý. Gia đạo êm ấm. Hai vợ chồng sinh được 12 người con. Các cha thấy ông Hòa ăn ở nết na, nêu gương sáng cho mọi người, thì đặt ông làm trùm họ.
Ông trùm Hòa bốc thuốc rất hiệu nghiệm và danh tiếng đồn ra nhiều làng. Nhờ vậy, ông có dịp để giúp đỡ các bệnh nhân nghèo. Ông trùm hết lòng lo lắng cho các giáo hữu hồn an xác mạnh, chống thói xấu cờ bạc, rượu chè, khuyên nhủ kẻ sống ơ hờ nguội lạnh.
Nhà ông trùm Hòa là nơi nương náu của Đức cha Cuenot - Thể, thừa sai Jaccard - Phan, Đức cha De la Motte - Y[2]. Tối ngày 13-4-1840, khi đang đưa Đức cha De la Motte Y đến làng Hòa Ninh, thuyền ông bị các quan phát hiện. Quân lính đuổi theo bắt ông và Đức cha đưa về huyện Dương Xuân, rồi giải về Quảng Trị giam hai tháng, và cuối cùng đưa về Huế.
Ông trùm Hòa và Đức cha De la Motte - Y bị bắt và bị đóng gông điệu về ngục thất Quảng Trị. Tại công đường Quảng Trị, trước mặt quan án, ông trùm Hòa vẫn một lòng trung kiên không chối bỏ đạo.
Tại pháp trường Chợ An Hòa, gần họ Đốc Sơ, vị chứng nhân đức tin Phan Đắc Hòa nhìn thấy cha Ngôn đang đứng lẫn giữa đám đông, thì âm thầm cúi đầu nhận Bí tích Giải tội, rồi bình tĩnh quỳ trên chiếc chiếu và tấm mền trắng do một người giáo dân dọn sẵn. Ông trùm Simon Phan Đắc Hòa đã thụ án tử ngày 12-12-1840.
Ông trùm Simon Phan Ðắc Hòa được tuyên phong chân phước ngày 27-5-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách "Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam"
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
[1]Một số tài liệu ghi thánh nhân sinh năm 1787, nhưng theo nghiên cứu của Tổng giáo phận Huế, ông trùm họ Phan Đắc Hòa sinh năm 1774.
[2]Theo tại liệu nghiên cứu của Tổng giáo phận Huế, De La Motte Y là giám mục chứ không chỉ là linh mục thừa sai.
