Thánh
PHAOLÔ NGUYỄN NGÂN
Linh mục (1790 - 1840)
NGÀY TỬ ĐẠO: 08 THÁNG 11
“Vua cấm đạo ngặt thế này, thì giáo hữu không đến với linh mục được, mà linh mục cũng không đi giúp các nơi được”.
Thánh Phaolô Nguyễn Ngân sinh năm 1790 tại họ Cự Khanh, tỉnh Thanh Hóa. Cha học cùng lớp ở tiểu chủng viện với cha Giuse Nguyễn Đình Nghi nên cũng trạc tuổi hoặc lớn hơn một chút.
Sau khi chịu chức linh mục, cha Ngân được sai đi giúp nhiều xứ. Trong lúc giúp xứ Phúc Nhạc và các họ xung quanh, cha bị bệnh phải về Nhà chung Kẻ Vĩnh tĩnh dưỡng trong bảy tám năm. Khi đã khỏi bệnh, cha Ngân giúp xứ Trình Xuyên ba năm, rồi xuống xứ Kẻ Báng giúp cha Nghi là bạn học với người độ một năm thì bị bắt.
Trong thời buổi cấm đạo gắt gao, cha Ngân không dám ở nhà xứ mà phải đi trú ẩn ở nhà giáo dân, nay nơi này, mai nơi khác. Cha lấy đó làm buồn lắm, thường than thở rằng: “Vua cấm đạo ngặt thế này, thì giáo hữu không đến với linh mục được, mà linh mục cũng không đi giúp các nơi được”. Đức cha Du khen cha Ngân là người tốt, chịu khó làm các phần việc của mình.
Sáng ngày 29-4-1840, quan tổng đốc Trịnh Quang Khanh và quan phủ Thiên Bổn đem khoảng một nghìn quân đến vây làng Kẻ Báng để tìm bắt cha Nghi, cha Ngân và cha Thịnh. Ngày 30-4-1840, quan bắt được cha Nghi và cha Ngân. Ngày hôm sau, quan bắt được cha Thịnh.
Các cha bị dẫn ra tỉnh giam ở trại Lá, quen gọi là trại quan thượng. Từ ngày 01-6-1840 đến ngày 07-6-1840, quan liên tục tra tấn, bắt ba cha bước qua thập giá nhưng không được.
Ngày 08-6-1840, quan đòi ba cha ra cùng hỏi lại các điều như những lần trước. Cha Nghi thưa vắn tắt rằng: “Bẩm ông lớn, chúng tôi xin ông lớn một lát gươm”. Quan giận lắm thì truyền đánh cha Nghi và cha Ngân bốn, năm chục roi. Từ ngày hôm ấy, các quan chẳng còn đòi ba cha ra nữa. Các quan biết không thể nào bắt hay là dụ dỗ ba cha bước qua thập giá được nên làm án rồi giam ba cha vào ngục thất.
Ngày 14-10-1840, tổng đốc Trịnh Quang Khanh tuyên án tử hình và gửi xin vua Minh Mạng châu phê. Các cha nghe được tin đó thì không cho ai ra vào thăm mình nữa, cũng không còn nói chuyện với ai, chỉ đọc kinh cầu nguyện, xét mình xưng tội, cùng dọn mình chết.
Khi đến nơi xử, ngày 08-11-1840 ba cha cầu nguyện và lãnh nhận Bí tích Giải tội. Cả ba cùng chịu xử trảm. Thầy Sự lấy xác cha Ngân đưa xuống thuyền chở về làng Kẻ Báng. Cha Nghi được an táng ở bên hữu, cha Ngân ở bên tả bàn thờ.
Linh mục Phaolô Nguyễn Ngân được suy tôn lên bậc chân phước ngày 27-5-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách "Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam"
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
