“Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống?”
Tin Mừng (Mt 16, 13-19)
13Khi Đức Giêsu đến vùng kế cận thành Xêdarê Philípphê, Người hỏi các môn đệ rằng: “Người ta nói Con Người là ai?“ 14Các ông thưa: “Kẻ thì nói là ông Gioan Tẩy Giả, kẻ thì bảo là ông Êlia, có người lại cho là ông Giêrêmia hay một trong các vị ngôn sứ.”
15Đức Giêsu lại hỏi: “Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?“ 16Ông Simôn Phêrô thưa: “Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống”. 17Đức Giêsu nói với ông: “Này anh Simôn con ông Giôna, anh thật là người có phúc, vì không phải phàm nhân mặc khải cho anh điều ấy, nhưng là Cha của Thầy, Đấng ngự trên trời.
18Còn Thầy, Thầy bảo cho anh biết: anh là Phêrô, nghĩa là Tảng Đá, trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy, và quyền lực tử thần sẽ không thắng nổi. 19Thầy sẽ trao cho anh chìa khoá Nước Trời: dưới đất, anh cầm buộc điều gì, trên trời cũng sẽ cầm buộc như vậy; dưới đất, anh tháo cởi điều gì, trên trời cũng sẽ tháo cởi như vậy”.
(Bản dịch của Nhóm CGKPV)
Đức Giêsu và các môn đệ đến miền Cêsarê Philiphê, là miền dân ngoại ở phía bắc Galilê, xa khỏi vùng mà Đức Giêsu thường xuyên lui tới để giảng dạy, để sống với nhau những giây phút thật riêng tư, để đặt ra cho nhau những câu hỏi thâm sâu, liên quan đến ngôi vị và có giá trị suốt cả đời. Thật vậy, dọc đường, Đức Giêsu hỏi các môn đệ hai câu hỏi liên quan đến chính căn tính của mình: câu hỏi thứ nhất “Người ta nói Thầy là ai?” chuẩn bị cho câu hỏi thứ hai: “Còn anh em, anh em nói Thầy là ai?”.
Thánh Phêrô và chắc chắn cả Thánh Phaolô, mà chúng ta mừng kính trọng thể hôm nay, chắc chắn đã nghe câu hỏi này của Đức Kitô, và các ngài đã trả lời cách đích thân, không chỉ bằng lời tuyên xưng, nhưng bằng cả cuộc đời đi theo và trở nên một Người cho đến cùng, nghĩa là trong mầu nhiệm Vượt Qua, chết và phục sinh.
Đúng là, để trả lời đích thân cho Chúa và đi vào tương quan thiết thân với Ngài, chúng ta phải vượt qua những gì “người ta” nói về Ngài, và cũng đúng là những gì người ta nói về Ngài vẫn chưa là điều Ngài thực sự là trong tương quan với Thiên Chúa và với con người.
Nhưng, để giúp các môn đệ và giúp chúng ta hôm nay hiểu sâu xa hơn về mầu nhiệm Nhập Thể và nhất là về cách thức Ngài hoàn tất lịch sử cứu độ, những gì người ta nói về Ngài có một ý nghĩa thực sự quan trọng.
Thật vậy, các môn đệ trả lời: “Kẻ thì nói là ông Gioan Tẩy Giả, kẻ thì bảo là ông Êlia, có người lại cho là ông Giêrêmia hay một trong các vị ngôn sứ”. Như thế, Chúa Giêsu ứng xử giống như những người đi trước Ngài, mỗi người một chút: một chút của ngôn sứ Gioan, một chút của ngôn sứ Elia, một chút của ngôn sứ Giêrêmia; Ngài hòa nhập vào một truyền thống, hay đúng hơn, Ngài xuất phát từ một truyền thống, từ lịch sử, văn hóa, tôn giáo của dân tộc Ngài. Ngài không từ trên trời “nhảy xuống” cách ngoạn mục, để mọi người thán phục, như ma quỉ gợi ý. Nếu làm thế, chắc hẳn Ngài sẽ được nhìn nhận là Con Thiên Chúa, nhưng là Con Thiên Chúa theo kiểu của ma quỉ. Ngài đến để hoàn tất, chứ không phải hủy bỏ.
Ngài ứng xử giống với nhiều người đi trước Ngài, và tất cả đều là ngôn sứ. Như chính Ngài đã nói về mình: “Không một ngôn sứ nào được đón nhận nơi quê của mình”. Số phận của các ngôn sứ loan báo số phận của Đức Giêsu, mà gần Ngài nhất là số phận của ngôn sứ Gioan. Theo mặc khải Cựu Ước, Người Tôi Tớ Đau Khổ là hình ảnh biểu tượng của tất các các ngôn sứ thuộc mọi thời đại. Đức Giêsu đến để hoàn tất cách trọn vẹn và duy nhất thân phận của Người Tôi Tớ đau khổ nơi chính cuộc đời của mình.
Thánh Phêrô đã không hiểu ra điều này, mặc dù đã tuyên xưng đúng căn tính của Chúa (x.Mt 16, 21-23). Bởi vì, điều khó vừa khó hiểu và vừa khó chấp nhận, đó là con đường Ngài chọn để bày tỏ căn tính Kitô và Con Thiên Chúa cho các môn đệ, cho loài người, cho từng người trong chúng ta. Chính vì thế, bao lâu mầu nhiệm Vượt Qua chưa được hoàn tất, Ngài “cấm ngặt các môn đệ không được nói cho ai biết Người là Đấng Kitô” (c.20).
Sau câu hỏi thứ nhất “Người ta nói Thầy là ai?”, Ngài hỏi các môn đệ: “Còn anh em, anh em nói Thầy là ai?” Chúng ta hãy dừng lại thật lâu để lắng nghe câu hỏi này của Đức Giêsu, vì đây là câu hỏi không thể tránh né được, nhằm đánh dấu một khúc quanh quan trọng trong hành trình đi theo Thầy Giêsu của các môn đệ, và vì đó cũng là câu hỏi Đức Giêsu hỏi đích thân mỗi người chúng ta. Thật vậy, trong hành trình đi theo Đức Kitô của chúng ta, trong đời sống gia đình hay trong ơn gọi dâng hiến, có một lúc nào đó, và có thể là lúc này, Ngài cũng đích thân hỏi chúng ta: “Còn con, con nói Thầy là ai?”.
Với câu hỏi thứ nhất, các môn đệ đã đồng thanh trả lời. Bởi lẽ, đó là nói lại điều người khác nói về Chúa, đó là những thông tin. Đức Giêsu đặt câu hỏi thứ hai, cũng cho tất cả các môn đệ, nhưng một mình thánh Phêrô trả lời, bởi lẽ câu hỏi này đòi hỏi mỗi người phải trả lời đích thân. Và sau khi người môn đệ tuyên bố Đức Giêsu là ai đối với mình, Ngài sẽ dẫn các ông đi xa hơn và sâu hơn vào cách thức Ngài hoàn tất lịch sử cứu độ và qua đó, Ngài bày tỏ ngôi vị thần linh và tương quan duy nhất của Ngài với Thiên Chúa:
“Từ lúc đó, Đức Giêsu Kitô bắt đầu tỏ cho các môn đệ biết: Người phải đi Giêrusalem, phải chịu nhiều đau khổ do các kỳ mục, các thượng tế và kinh sư gây ra, rồi bị giết chết, và ngày thứ ba sẽ sống lại” (c.21).
Giống như hai người trẻ, sau một thời gian tìm hiểu, và nhất là đón nhận những ân huệ của nhau (quà tặng, thời gian, sự hiện diện và nhất là tình yêu), nhưng sẽ đến một lúc nào đó phải dừng lại, tìm một nơi thanh vắng, cách xa với môi trường sống quen thuộc, để tĩnh tâm, cầu nguyễn và suy nghĩ về việc có nên trao ban cho nhau lòng tin hay không, nghĩa là đặt cuộc đời của mình vào tay người kia, và cùng nhau suy nghĩ về một lựa chọn dứt khoát: có nên thuộc về nhau suốt đời hay không? Mỗi người được mời gọi đưa ra quyết định: người kia là ai đối với mình suốt đời?
Và cũng giống như người phụ nữ Samari (x.Ga 4), trong hành trình làm người, hành trình sống đức tin và nhất là hành trình đi theo Đức Kitô trong một ơn gọi, gia đình hay dâng hiến, chúng ta đã nhận ra ân huệ Thiên Chúa, nhất là lòng thương xót và ơn chữa lành Thiên Chúa ban cho chúng ta nơi Đức Giêsu chịu đóng đinh, giờ đây Người mời gọi chúng ta đi xa hơn và sâu hơn vào tương quan thuộc về với Đức Kitô: Ngài là ai đối với tôi? Và tôi là ai đối với Ngài? Và để cho câu trả lời của chúng ta có giá trị Giao Ước vĩnh viễn, chúng ta được mời gọi dành nhiều thời gian để tìm hiểu Đức Kitô, để “chiêm ngắm các mầu nhiệm của cuộc đời Đức Kitô, từ lúc sinh ra cho đến lúc chết trên Thập Giá và phục sinh. Và cũng như Đức Giêsu đã làm với các môn đệ, Người cũng kiên nhẫn dành nhiều thời gian để bày tỏ ngôi vị đích thật của Ngài cho chúng ta.
Cũng vậy, trong hành trình đi theo Chúa trong một ơn gọi, mỗi người được mời gọi đến một lúc nào đó, không nói theo người khác (cho dù là rất đúng, rất hay), không nói theo công thức có sẵn (cho dù đó là giáo lý, tín lý hay truyền thống), nhưng đích thân công bố Đức Giêsu là ai đối với mình; và khi công bố bằng lời Đức Giêsu là ai đối với mình, mỗi người được mời gọi cư ngụ trong câu trả lời của mình, dấn thân trong điều mình nói, đến độ mình và điều mình nói là một.
Vậy sau bằng đó năm đi theo Chúa, với tư cách là Kitô hữu trong ơn gọi gia đình hay dâng hiến, mỗi người chúng ta đã nghe Chúa đặt câu hỏi này cho mình chưa: “còn con, con nói Thầy là ai?” Nếu có, chúng ta đã trả lời thực sự và dứt khoát cho Chúa chưa? Hay chúng ta chỉ nghe và trả lời giống như người ta nói về Chúa mà thôi, chứ chưa đích thân nghe được tiếng Chúa và đích thân trả lời cho Chúa như một người trưởng thành?
Dĩ nhiên là chúng ta có thể trả lời như thánh Phêrô: “Thầy là Đức Kitô”; nhưng những lời ngày có nghĩa gì đối với tôi? Đâu là cách thức hay con đường Ngài trở nên Đấng Kitô? Và tôi sẽ đi theo Ngài và dấn thân như thế nào để sống câu trả lời của tôi?
“Thầy là Đức Kitô, Con Thiên Chúa Hằng Sống”. Đây là lời tuyên xưng đức tin, qua đó thánh Phêrô đại diện cho tất cả những người tin thuộc mọi thời, trong đó có chúng ta hôm nay, nhìn nhận căn tính thần linh của con người Đức Giêsu Nazareth. Lời tuyên xưng đức tin này không có nguồn gốc con người, như Đức Giêsu xác nhận: “Không phải phàm nhân mặc khải cho anh điều ấy”, nhưng đến từ mặc khải của Thiên Chúa, Cha của Đức Giêsu Kitô, Đấng ngự trên trời. Và niềm tin nơi Đức Kitô là một mối phúc: “Này anh Simon, con ông Giôna, anh thật là người có phúc”, phúc của thánh Phêrô đã tuyên xưng niềm tin nơi Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống, nhờ mặc khải của Thiên Chúa, và phúc của chúng ta hôm nay, vì cũng tuyên xưng và sống cùng một niềm tin.
Xin cho chúng ta cảm nhận được mối phúc này mỗi ngày và suốt đời trong niềm vui, vì niềm tin chúng ta đặt để nơi Đức Kitô: đức tin của chúng ta thiết yếu không phải là một hệ thống tư tưởng hay nguyên tắc luân lí, nhưng là ngôi vị sống động và thần linh, là Đấng Cứu Độ, mang lại cho chúng ta tình yêu, lòng bao dung, ý nghĩa, đường đi, sự hiểu biết, sức sống và chính sự sống.
Nhưng thế nào là một mặc khải của Thiên Chúa về Đức Kitô? Chắc chắn đó không phải là một sự nhận biết bất chợt và một lần là xong; như chính Đức Kitô nói với thánh Phêrô: “Điều Thầy làm, bây giờ anh chưa hiểu, nhưng sau này anh sẽ hiểu” (Ga 13, 7). Đặt mối phúc của thánh Phêrô trong hành trình đi theo Đức Kitô của thánh nhân, chúng ta nhận ra rằng, mặc khải về căn tính thần linh của Đức Kitô đến từ chính kinh nghiệm gặp gỡ Đức Kitô, đi theo, ở lại, lắng nghe, hiểu biết, để cho Người rửa chân, trao ban và yêu thương đến cùng, mỗi ngày và suốt đời. Kinh nghiệm đức tin của hai Thánh Tông Đồ giúp chúng ta nhận ra điều này:
“Nhưng, những gì xưa kia tôi cho là có lợi, thì nay, vì Đức Kitô, tôi cho là thiệt thòi. Hơn nữa, tôi coi tất cả mọi sự là thiệt thòi, so với mối lợi tuyệt vời, là được biết Đức Kitô Giêsu, Chúa của tôi. Vì Người, tôi đành mất hết, và tôi coi tất cả như rác, để được Đức Kitô và được kết hợp với Người” (Pl 3, 7-9).
Đó là lời của thánh Phaolô, nhưng thánh Phêrô cũng có cùng một kinh nghiệm sâu đậm về hiểu biết và lòng mến đến cùng dành cho Đức Kitô (x.Ga 21, 1-20). Chúa tin tưởng trao ban cho thánh Phêrô, vừa với tư cách là “Đá Tảng” và vừa với tư cách là đại diện các tông đồ và các thừa tác viên (x.Ga 20, 23) một quyền rất lớn, đó là quyền tháo cởi hay cầm buộc. Chúng ta được mời gọi nhận ra sự tin tưởng trọn vẹn mà Đức Kitô đặt để nơi Giáo Hội, vì quyền ở trên trời, nhưng lại được trao hết cho con người mòng dòn ở dưới đất. Nhưng trong lịch sử, đã có lúc Giáo Hội mê quyền cầm giữ hơn quyền tha tội, đã tách biệt quyền bính với sứ mạng loan báo Tin Mừng Đức Giêsu Kitô. Không gắn bó với Đức Kitô, không hiểu Ngài cách sâu xa, nhất là mầu nhiệm Thập Giá, không nhớ lại kinh nghiệm được thương xót, không để cho Thánh Thần dẫn dắt, chúng ta rất dễ sử dụng quyền bính Chúa ban không phải để giáo huấn, làm cho lớn lên và cứu sống, nhưng để lên án loại trừ và giết chết, theo năng động của Sự Dữ.
Giáo Hội được xây dựng trên đá tảng Phêrô, nhưng đá tảng Phêrô lại được nâng đỡ bởi LÒNG THƯƠNG XÓT của Chúa.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
