Có lẽ trong các hình thức đạo đức bình dân, Kinh Mân Côi là lời kinh đẹp nhất, được yêu thích nhất và được thực hành nhiều nhất trên thế giới, từ các triều đại Giáo Hoàng cho đến các giáo hữu, từ giới tri thức cho đến giới bình dân, từ già tới trẻ, từ xưa tới nay, từ Đông sang Tây, nơi nơi, nhà nhà, người người Công Giáo đều lần hạt Mân Côi. Tại sao? Xin trả lời: bởi vì Kinh Mân Côi là lời kinh đầy chất Tin Mừng, lời kinh mang lại thần lực lớn lao và là trường đào luyện người môn đệ Chúa Kitô.
1- Kinh Mân Côi, bản tóm tắt Tin Mừng
Trước hết, Kinh Mân Côi là “bản tóm tắt Tin Mừng.” Trong Tông Huấn Marialis Cultus, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã diễn tả điều này như sau: “Kinh Mân Côi là kinh nguyện đầy nét Kinh Thánh… Chuỗi Mân Côi rõ ràng hướng về Đức Kitô và Ba Ngôi Thiên Chúa” (số 46).
Khi lần hạt, chúng ta đọc Kinh Lạy Cha là kinh chính Đấng Cứu Thế đã dạy các môn đệ cầu nguyện; Kinh Kính Mừng gồm lời chào của sứ thần Gabrien và lời ca tụng Đức Mẹ của bà Êlisabét; Kinh Sáng Danh là lời tôn vinh Thiên Chúa Ba Ngôi của Hội Thánh. Suy gẫm các mầu nhiệm sự Vui, sự Sáng, sự Thương và sự Mừng là những biến cố cứu độ mà Thiên Chúa thực hiện trong lịch sử, đặc biệt trong đời của Đức Giêsu và Mẹ Maria.
Như thế, chuỗi Mân Côi được kết thành bởi các hạt, mỗi hạt như một đóa hồng liên kết với nhau thành vòng hoa hồng thơm tho, tươi đẹp, như theo nguyên nghĩa của từ này (rosarium) như là hình ảnh để diễn tả một chuỗi các biến cố cứu độ quan trọng trong Tin Mừng. Khi đọc kinh Mân Côi, cùng với Đức Maria, chúng ta tôn thờ Thiên Chúa Ba Ngôi là đối tượng chính yếu của việc tôn sùng này. Hiểu như thế, Kinh Mân Côi là công cụ hữu hiệu đưa chúng ta về với trung tâm điểm của phụng tự Kitô Giáo là tôn thờ, ca ngợi và tôn vinh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần bằng tâm tình thật xứng hợp của Đức Maria.
Đồng thời, chúng ta chiêm ngắm chân dung của Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, như là điển mẫu tuyệt hảo của người tín hữu trong việc lắng nghe và thi hành thánh ý Thiên Chúa. Mẹ đã hiệp thông trọn vẹn với Chúa Kitô, từ khi Người sinh ra nơi hang đá Bêlem cho đến khi chết trên thập giá, sống lại và phục sinh. Trên nẻo đường Tin Mừng ấy, Đức Maria đã hiện diện, tham dự, đau khổ với Chúa Kitô, Con Mẹ, như một người Mẹ đầy tình mẫu tử và cũng là người môn đệ đầu tiên, hoàn hảo nhất của Đức Kitô.
2- Kinh Mân Côi, phương thuốc linh nghiệm
Thứ đến, sở dĩ ai ai cũng yêu thích lần hạt Mân Côi, bởi vì việc sùng kính này mang lại những hiệu quả thần kỳ như là phương thuốc linh nghiệm. Đối với Thiên Chúa, thánh Gioan Kim Khẩu quả quyết: “Thiên Chúa cai trị vũ trụ, nhưng dường như Người chịu thua những ai lấy Kinh Mân Côi mà cầu nguyện.”
Đối với ma quỷ, thánh Bênađô xác quyết: “Kinh Mân Côi có sức xua đuổi ma quỷ, làm cho hoả ngục phải run sợ trước thánh danh Chúa Giêsu và Đức Maria.”
Đối với lạc giáo và kẻ thù của Giáo Hội, Kinh Mân Côi là vũ khí đầy sức mạnh phá tan các lạc giáo và giúp chiến thắng kẻ thù. Bằng chứng là vào thế kỷ XII, lạc giáo Albigense hoành hành khắp Châu Âu, thánh Đa Minh kêu gọi người Công Giáo lần hạt Mân Côi như một phương thuốc linh nghiệm để ngăn ngừa tội lỗi và sự lầm lạc của lạc giáo này. Nhờ đó, nhiều người đã trở về với Chúa.
Vào thế kỷ XVI, khi quân Hồi Giáo tấn công nước Ý để xâm chiếm Rôma, Đức Piô V kêu gọi người Công Giáo cầu nguyện bằng Kinh Mân Côi và rước tượng Đức Maria. Kết quả thật bất ngờ, ngày 7/10/1571, quân Công Giáo đã chiến thắng quân Hồi Giáo trên vịnh Lépante. Chiến thắng này không phải nhờ sức mạnh quân sự nhưng nhờ sự phù hộ đắc lực của Đức Trinh Nữ Maria. Từ đó, Đức Giáo Hoàng đặt ngày này là lễ Đức Bà Chiến Thắng. Sau này lễ này đổi thành lễ Mân Côi mà chúng ta cử hành trong tháng 10 này.
Đối với các gia đình, nếu bất hòa, hãy cùng nhau lần hạt Mân Côi, như Đức Thánh Cha Piô X nhắn nhủ: “Khi gia đình không được an vui hoà thuận, hãy lần hạt Mân Côi để xin Mẹ ban cho sự an vui hoà thuận yêu thương… Khi vợ chồng xung khắc nhau, hãy lần hạt Mân Côi, xin Mẹ tạo sự cảm thông.”
Đối với mỗi người, cầm chuỗi Mân Côi trên tay, chúng ta sẽ thấy mình được tăng thêm nghị lực, sống vươn lên với niềm Tin, Cậy, Mến. Chuỗi hạt Mân Côi mang đến vô vàn ơn phúc cho mỗi người, mỗi gia đình và thế giới.
Bởi thế, gần đây, Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi tất cả các tín hữu trên thế giới cùng đọc kinh Mân Côi hằng ngày trong suốt tháng 10 này. Ngài cũng mong rằng mỗi người tham gia hiệp thông, sám hối, cùng thỉnh cầu Đức Maria và Tổng lãnh thiên thần Micae bảo vệ Giáo Hội khỏi quỷ dữ – là kẻ luôn muốn tìm cách chia rẽ chúng ta khỏi Thiên Chúa và anh chị em.
3- Kinh Mân Côi, trường đào luyện môn đệ Chúa Kitô
Cuối cùng, Kinh Mân Côi là trường đào luyện nên người môn đệ đích thực Chúa Kitô. Thánh Gioan Phaolô II là vị Giáo Hoàng có lòng sùng kính Đức Maria cách đặc biệt, ngài con viết nhiều văn kiện và soạn nhiều bài giảng để nói về Đức Maria. Trong Tông Huấn Rosarium Virginis Mariae, ngài nói rằng: “Việc lần hạt Mân Côi là lối giáo dục đích thực về sự thánh thiện. Nhờ Đức Maria, chúng ta học hỏi Đức Kitô, vị Thầy tối cao của chúng ta. Cùng với Đức Maria, chúng ta được đồng hình đồng dạng với Đức Kitô. Kinh Mân Côi đặt nền tảng trên việc cùng với Đức Maria không ngừng chiêm ngắm dung nhan Đức Kitô, nên khi lần chuỗi, chúng ta được mời gọi theo đuổi một mục đích lý tưởng là được trở nên giống Chúa Kitô. Cùng với Đức Maria, chúng ta khẩn cầu lên Đức Kitô. Cùng với Đức Maria, chúng ta rao giảng Đức Kitô” (x. số 13-16).
Như thế, khi lần hạt, điều chính yếu nhất của kinh Mân Côi không phải là đọc cho đủ các kinh cho bằng là chiêm ngắm các biến cố quan trọng trong cuộc đời Đức Giêsu và Mẹ Maria để noi gương và bắt chước. Kinh Mân Côi giúp chúng ta sống tốt ba mối tương quan với Chúa, với tha nhân, với bản thân. Lần hạt Mân Côi là cách thức vừa cầu nguyện vừa chiêm niệm, nhằm uốn lòng chúng ta nên giống Trái Tim Chúa Giêsu.
Có một câu chuyện chứa đựng chút hài hước nhưng rất ý vị, một lần một linh mục hỏi một người bạn linh mục mình rằng: “Khi mình đã làm hết mình, đã cố gắng hết sức để phục vụ, nhưng vẫn bị Bề Trên, anh em linh mục và những người mình được giao phó hiểu lầm và nói xấu, lúc đó, anh làm gì?” Người linh mục đó trả lời: “Hãy ngắm thứ Ba.” Thứ ba nào? Tôi hỏi. “Thứ Ba thì ngắm, Đức Chúa Giêsu chịu đội mão gai. Ta hãy xin cho được chịu mọi sự sỉ nhục bằng lòng. Cứ vừa đọc như thế vừa đấm ngực mình! Suy như thế, hết stress!” Đôi khi tôi thấy áp dụng bài học này, thấy hiệu quả. Kinh Mân Côi giúp chúng ta vượt qua những khó khăn và tìm lại bình an nội tâm, chứ không phải bằng những cách thế thế gian.
Kết luận: Kinh Mân Côi là kinh dễ nhớ nhất, dễ làm nhất nhưng có sức mạnh thần lỳ, mang lại hiệu quả lớn lao. Chúng ta có thể lần hạt bất cứ khi nào, bất cứ nơi đâu, khi vừa ngủ dậy, khi đi làm, khi ở trên xe, khi đi đường, khi tập thể dục, khi nằm ngủ v.v… Lần hạt Mân Côi là phương cách tuyệt vời để tôi đào luyện bản thân nên giống Chúa hơn. Để kết thúc, xin mượn mấy câu thơ như một lời nhắn nhủ của người anh với người em:
Gửi em một chuỗi Mân Côi
Để em sớm tối học lời cầu kinh
Mẹ trên cao sẽ thương tình
Cho em hạnh phúc, gia đình an vui.
Và chúng ta hãy cầu nguyện với Đức Maria bằng kinh nguyện thánh mẫu học cổ điểm nhất: “SUB tuum praesidium confugimus, Sancta Dei Genetrix. Nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus, sed a periculis cunctis libera nos semper, Virgo gloriosa et benedicta – Chúng con trông cậy rất Thánh Đức Mẹ Chúa Trời, xin chớ chê chớ bỏ lời chúng con nguyện, trong cơn gian nan, Đức Nữ Đồng Trinh hiển vinh sáng láng. Amen!
Lm. Phêrô Nguyễn Văn Hương
