Nhà thờ Chính Tòa Lạng Sơn được khởi công xây dựng đúng khoảnh khắc đầu tiên của Thiên Niên Kỷ mới, vào 0 giờ 00 ngày 01 tháng 01 năm 2001, được khánh thành và cung hiến trọng thể vào ngày 02 tháng 10 năm 2004 dưới thời Đức cha Giuse Ngô Quang Kiệt làm Chủ chăn Giáo phận. Nhà thờ Chính Tòa Lạng Sơn hoàn thành trong nỗi vui mừng của toàn thể Giáo hội Việt Nam và cách riêng của Giáo phận Lạng Sơn Cao Bằng. Trải qua những cuộc chiến tranh và do thời cuộc, ngôi Nhà thờ Chính Tòa cũ đã bị sụp đổ. Từ năm 1967, ngôi nhà thờ Chính Tòa tiên khởi của giáo phận bị sụp đổ trong chiến tranh, dãy nhà cấp bốn trong khu vườn hoang sơ được dùng làm nhà thờ Chính Tòa tạm của giáo phận – một nhà thờ Chính Tòa nhỏ bé nhất thế giới. Đoàn chiên Chúa nhỏ bé nơi miền sơn cước này luôn mong ngóng có ngày ngôi Nhà thờ được xây dựng lại.
Niềm vui lớn lao cách đây 14 năm cũng chính là niềm vui và sự xúc động bồi hồi của mỗi người hôm nay trong ngôi Nhà thờ Chính Tòa này để kỷ niệm ngày Cung hiến. Thánh lễ trọng được cử hành lúc 19 giờ do Đức cha Giuse Châu Ngọc Tri – Giám mục Giáo phận, chủ sự, cùng với cha Tổng Đại diện Giuse Trần Đức Hạnh, quý Cha và đông đảo cộng đoàn Dân Chúa. Thánh lễ diễn ra trong bầu khí Phụng vụ trang trọng và đầy cảm động.
“Ngôi Nhà thờ Chính Toà Lạng Sơn được cung hiến là thành quả sau bao năm tháng thử thách đức tin của Cộng đoàn Dân Chúa nhỏ bé nơi đây. Đây chính là hồng phúc lớn lao Chúa ban cho Giáo phận để rồi ngôi Nhà thờ này trở nên trái tim của Giáo phận và mái nhà chung của Gia đình đức tin của đoàn chiên Chúa nơi đây. Chúng ta hãy dâng lời tạ ơn Chúa, hãy siêng năng đến Nhà thờ để dâng lời chúc tụng ngợi khen Thiên Chúa cùng xin Chúa ban ơn đức tin mạnh mẽ cho chúng ta can đảm trở nên người loan báo Tin Mừng trong cánh đồng truyền giáo hôm nay”. Đức cha Giuse đã ngỏ lời như thế với Cộng đoàn Phụng vụ lúc nhập lễ.
Trong bài giảng, Đức cha mở đầu bằng những tâm tình bùi ngùi xúc động của những giáo hữu lớn tuổi đang hiện diện trong Thánh lễ hôm nay. Những tâm tình xúc động trào dâng trong ngày lễ Cung hiến Nhà thờ cách đây 14 năm chắc chắn còn đậm nét trong lòng mỗi người. Sau bao năm tháng thử thách khó khăn ngặt nghèo, Giáo phận có niềm vui lớn lao từ lâu mong chờ đó là ngày Ngôi Nhà Thờ Mẹ được tái thiết và hoàn thành. Có những lúc Giáo phận Lạng Sơn Cao Bằng tưởng chừng chỉ còn một sự hoang tàn đổ nát. Có những lúc người ta nghĩ đến việc xoá sổ Giáo phận Chính Toà này. Có những lúc đoàn chiên tan tác không nơi thờ phượng Chúa và quy tụ Cộng đoàn. Nhưng tất cả trào dâng vỡ oà trong hân hoan tạ ơn khi Nhà thờ Chính Toà mới được Cung hiến sau hơn ba năm xây dựng với sự cộng tác của mọi thành phần Dân Chúa khắp nơi. Tất cả có lẽ như xảy ra trong mơ. Mơ mà thực. Tất cả là hồng ân.
Ngôi Nhà thờ Chính Toà được Cung hiến trở nên một mốc son trong lịch sử Giáo phận. Từ ngày đó, Giáo phận đã được hồi sinh từng ngày cách ngoạn mục với sự nỗ lực của các Đấng bậc cùng mọi thành phần Dân Chúa. Hạt giống đức tin sau bao năm ẩn mình nay trổ sinh cây xanh tươi và đang đơm hoa kết trái trên vùng đất truyền giáo này. Các giáo xứ được phục hồi. Các cộng đoàn được tái tạo và sinh hoạt đi vào nề nếp. 14 năm qua chưa phải chặng đường dài về thời gian, nhưng cũng đủ để cho chúng ta cảm thấy xúc động bồi hồi, cảm thấy ơn Chúa xuống quá lớn cho Giáo phận nhỏ bé ngoại biên này.
Nhà thờ Chính Toà được Cung hiến trở nên trái tim sinh hoạt sống động cho Giáo phận. Từ nơi đây, dòng suối ân phúc tuôn tràn tới khắp nơi vùng sơn cước Lạng Sơn Cao Bằng và Hà Giang. Nhà thờ này trở nên biểu tượng của chính Thiên Chúa hiện diện giữa dân Người và trở nên dấu hiệu sống động của cộng đoàn Đức Tin nơi đây. Ngôi nhà thờ Chính Toà Lạng Sơn không chỉ mang nét đẹp kiến trúc, nhưng còn diễn tả chính nét đẹp của đức tin. Và, cao trọng hơn, Nhà thờ này là biểu tượng của chính Đức Kitô – Đấng là Đền thờ sống động của Thiên Chúa. Chính Thiên Chúa hiện diện nơi đây là mời gọi chúng ta năng đến với Người để tôn thờ chúc tụng và nguyện xin.
Từ Thánh đường này, dòng nước ân sủng chảy tuôn và đem lại ơn cứu độ cho mọi người. Dòng nước ân sủng ta lãnh nhận cũng là lời mời gọi ta chia sẻ cho mọi người xung quanh. Mỗi người chúng ta từ ngôi Nhà thờ này đi lan toả khắp nơi như dòng nước từ đền thờ tuôn chảy để loan báo Tin Mừng cho thế gian. Khi sum họp trong Nhà thờ này, chúng ta kín múc suối nguồn ân sủng để dư tràn cho mình và trao cho mọi người hồng ân đức tin đã lãnh nhận. Ngôi nhà sàn miền núi thường có một bếp lửa lớn ở chính giữa. Nhà thờ Chính Toà Lạng Sơn cũng có một lò lửa lớn hình tám cánh hoa hồi xứ Lạng ở chính giữa trần, toả xuống cộng đoàn Ánh sáng Tình Yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa. Ánh sáng ấy sưởi ấm và hun đúc đức tin của chúng ta luôn nồng nàn cháy bỏng và nhiệt thành sống cùng loan báo Tin Mừng.
Khi lãnh nhận Bí tích Thánh Tẩy, chúng ta trở nên đền thờ Thiên Chúa. Khi lãnh nhận Bí tích Thánh Thể, chúng ta có chính Chúa ngự trong tâm hồn. Với ơn Chúa, chúng ta đi vào lòng đời như ngôi đền của Thiên Chúa, mang Chúa vào đời cho tha nhân và trở nên ánh sáng cho mọi người nhận biết Chúa.
Hôm nay kỷ niệm Cung hiến Thánh đường này, mỗi người trong Gia đình Giáo phận Lạng Sơn Cao Bằng cùng tỏ lòng tri ân cảm tạ Thiên Chúa, biết ơn các tiền nhân đồng thời nỗ lực cộng tác củng cố duy trì Nhà Chúa, trau dồi thêm tình yêu mến, siêng năng lãnh nhận các bí tích và làm cho đời sống đức tin thêm mạnh mẽ hầu đưa nhiều người đến Nhà Chúa.
