Đức Kitô và Lề Luật
Tin Mừng Lc 11, 47-54
47“Khốn cho các người! Các người xây lăng cho các ngôn sứ, nhưng cha ông các người đã giết chết các vị ấy! 48Như vậy, các người vừa chứng thực vừa tán thành việc làm của cha ông các người, vì họ đã giết các vị ấy, còn các người thì xây lăng.
49“Vì thế mà Đức Khôn Ngoan của Thiên Chúa đã phán:“Ta sẽ sai Ngôn Sứ và Tông Đồ đến với chúng: chúng sẽ giết người này, lùng bắt người kia. 50Như vậy, thế hệ này sẽ bị đòi nợ máu tất cả các ngôn sứ đã đổ ra từ tạo thiên lập địa, 51từ máu ông Aben đến máu ông Dacaria, người đã bị giết giữa bàn thờ và Thánh Điện. Phải, tôi nói cho các người biết: thế hệ này sẽ bị đòi nợ máu.
52“Khốn cho các người, hỡi những nhà thông luật! Các người đã cất giấu chìa khoá của sự hiểu biết: các người đã không vào, mà những kẻ muốn vào, các người lại ngăn cản”.
53Khi Đức Giêsu ra khỏi đó, các kinh sư và các người Pharisêu bắt đầu căm giận Người ra mặt, và vặn hỏi Người về nhiều chuyện, 54gài bẫy để xem có bắt được Người nói điều gì sai chăng.
(Bản dịch của Nhóm Phiên Dịch CGKPV)
Suy niệm
1.Những nhà thông luật
Trong bài Tin Mừng hôm nay và hôm qua, Đức Giêsu nói tới sáu lần “khốn cho các người”: ba lần đầu nhắm đến những người Pharisêu (bài Tin Mừng hôm qua). Lẽ ra Chúa dừng lại đây, nhưng những thầy thông luật cũng nghe thấy, và cảm thấy bị đụng chạm; vì thế, họ lên tiếng: “Thưa thầy, thầy nói như thế là nhục mạ cả chúng tôi nữa”. Nhân đó, Đức Giêsu nói thêm ba lần nữa: “Khốn cho các người, hỡi những nhà thông luật…” Chúng ta đã nghe lần thứ nhất, trong bài Tin Mừng hôm qua, dành cho các nhà thông luật: “Khốn cho cả các người nữa, hỡi các nhà thông luật! Các người chất trên vai kẻ khác những gánh nặng không thể gánh nổi, còn chính các người, thì dù một ngón tay cũng không động vào”.
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Đức Giêsu nói hai lần “khốn cho” còn lại. Ở mức độ nào đó, chúng ta cũng hãy để cho mình được đánh động bởi những lời này của Đức Giêsu, và nhất là cũng cảm thấy bị đụng chạm! Bỡi lẽ, mọi nơi và mọi thời đều có những “người thông luật”; và theo nghĩa rộng, ai cũng là “người thông luật”, vì người ta không thể sống mà không biết và giữ luật. Hơn nữa, trong cách huấn luyện, chúng ta thường ưu tiên dạy lề luật!
Trong sáng tạo, trong lịch sử cứu độ, và cũng tương tự như thế trong cuộc đời của mỗi người chúng ta, ơn huệ và tình yêu luôn luôn đi trước Lề Luật. Và Lề Luật được ban chính là để chúng ta ở lại trong tương quan ơn huệ và tình yêu, để diễn tả lòng biết ơn ngang qua việc tuân giữ Lề Luật. Vì thế, chúng ta được mời gọi nhận ra và ghi nhớ ơn huệ Thiên Chúa ban để hiểu đúng Lề Luật, và để sống Lề Luật như Lời dặn dò yêu thương, như cách thức để diễn tả lòng tín thác nơi sự Quan Phòng của Chúa, tình yêu chúng ta dành cho Chúa, và như lời tạ ơn và ca tụng. Đức Giêsu sẽ làm cho tương quan ơn huệ và tình yêu Thiên Chúa đi tới cùng trong bí tích Thánh Thể được hoàn tất nơi mầu nhiệm Vượt Qua của Người. Quên ơn huệ và tình yêu Thiên Chúa, hay nói cách khác, khi bị cắt đứt khỏi nguồn gốc và cùng đích, là ơn huệ và tình yêu Thiên Chúa, Lề Luật chỉ còn là chữ viết và sẽ trở thành tai họa. Đó là điều Con Rắn, hình ảnh của sự dữ, muốn con người sa vào ngay từ nguồn gốc sự sống (x.St 3, 1-7).
2.Sự Dữ và Lề Luật
Dùng Luật như phương tiện, Con Rắn (Satan, Sự Dữ, Tội) gieo vào “tai” con người nọc độc quên ơn, nghi ngờ Thiên Chúa, ham muốn, ghen tị và cuối cùng là vi phạm; hậu quả là chết trong tương quan với mình, với Thiên Chúa và với người khác; điều này đúng ở tất cả bình diện: tôn giáo, đời tu, gia đình, xã hội. Những người thuộc về Satan cũng dùng Luật như phương tiện để hại người khác. Chính vì thế, thánh Phaolô nói: “Thành thử điều răn lẽ ra phải đưa đến sự sống, lại dẫn tôi đến chỗ chết” (Rm 7, 10). Ngoài ra, Con Rắn còn dựa vào Lề Luật để rình rập, gài bẫy, vu cáo, lên án.
Trong cuộc sống, hầu như hằng ngày chúng ta nghe đến chán chê qua báo chí, các bài diễn văn hay các bài giảng, vô vàn những lời lên án mọi lỗi lầm của người khác, của xã hội và thậm chí của cả loài người! Hành động này là đúng: vì có luật, có vi phạm, thì phải dựa vào luật mà tố cáo, kết án và thì hành án phạt. Nhưng phải chăng Luật được lập ra với chức năng chính yếu là được dùng để tố cáo và kết án nhau? Hơn nữa, kết án nhân danh Lề Luật, theo mặc khải Kinh Thánh, lại là hành động đặc trưng của Satan! Và đó chính là trường hợp “nguy khốn” của các nhà thông luật.
Vì thế, Đức Giêsu mời gọi chúng ta giữ Lề Luật, không chỉ ở bề ngoài, nghĩa là ở mức độ hành vi có thể quan sát được, nhưng giữ Luật Lề khởi đi từ chốn vô hình không ai thấy được: đó là con tim của chúng ta, là cõi lòng chúng ta, là chốn thâm sâu nhất của chúng ta. Và như thế mới là giữ Lề Luật một cách đích thật, mới là sống Lề Luật trong sự thật, mới là “hoàn tất Lề Luật”. Hoàn tất lề luật theo Đức Kitô, không phải là giữ luật thật chặt chẽ hết mức, nhưng là sống tối đa theo năng động của tình yêu Thiên Chúa, có ở nơi sâu thẳm của chúng ta, vì chúng ta được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa.
Như thế, sự công chính đích thực mà Đức Giêsu mời gọi chúng ta sống, không hệ ở việc giữ luật thật chi li và chính xác theo chữ viết, bởi vì nơi của sự công chính đúng hơn nằm ở trung tâm vô hình sâu thẳm của con người. Chính con người cũng chẳng đạt tới đó được nếu chỉ với nỗ lực riêng của mình. Chỉ có một mình Thiên Chúa mới “thanh tẩy” được chốn thâm sâu đó của con người mà thôi.
Nhưng nào ai nhận định được các lầm lỗi của mình ?
Xin thanh tẩy con khỏi những lầm lỗi vuột khỏi con (Tv 19, 13).
Một cách tận cùng, lời của Đức Giêsu mời gọi chúng ta đi đến tâm tình khiêm tốn, khiêm tốn với Thiên Chúa, khiêm tốn với người khác và khiêm tốn với chính mình.
3.Thập Giá và Lề Luật
Vì thế, chúng ta còn được mời gọi nhìn lên cây giá gỗ, vốn là một dụng cụ thi hành công lí của Lề Luật, trên đó Đức Giêsu chịu đóng đinh. Thập giá là hình phạt tiêu biểu mà Lề Luật dành cho người phạm trọng tội. Do đó, thập giá là biểu tượng cho công lí của con người. Thế mà, người chịu đóng đinh là chính Đức Giêsu, Đấng hoàn toàn vô tội, Đấng công chính hoàn hảo. Chính vì thế, sự công chính của con người chỉ là giả tạo, gian dối và chỉ có vẻ bề ngoài.
Nơi Thập Gía, Đức Kitô muốn giải thoát chúng ta một cách chính xác khỏi sự công chính, đến từ chính chúng ta, dựa vào việc giữ Luật; bởi vì sự công chính này, xét cho cùng chỉ có vẻ bề ngoài, không đụng chạm và không thể đụng chạm đến chốn sâu thẳm và thầm kín của đời người và của nội tâm. Và Ngài muốn trao ban cho chúng ta sự công chính của chính Ngài, sự công chính đích thật của con Thiên Chúa. Như thánh Phaolô đã xác tín trong thư gởi Tín Hữu Galát mà Giáo Hội cho chúng ta nghe lại trong những ngày vừa qua: “Tuy nhiên, vì biết rằng con người được nên công chính không phải nhờ làm những gì Luật dạy, nhưng nhờ tin vào Đức Giêsu Kitô, nên chúng ta cũng tin vào Đức Kitô Giêsu, để được nên công chính, nhờ tin vào Đức Kitô, chứ không phải nhờ làm những gì Luật dạy. Quả thế, không phàm nhân nào sẽ được nên công chính vì làm những gì Luật dạy” (Gal 2, 16).
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
[1]Và trước đó, đã biết bao lần, họ nhân danh luật Sabát, trung tâm của Mười Điều Răn (Xh 20, 8-11), họ rình rập, lên án và lập mưu giết Đức Giêsu (x.Mc 3, 1-6).